Strażacy - ofiary II wojny światowej

Roman Świst

POLSCY ZAWODOWI STRAŻACY I CYWILNI PRACOWNICY POŻARNICTWA- OFIARY II WOJNY ŚWIATOWEJ

Jeśli ich echo zamilknie - ZGINIEMY!!!

Badanie tytułowego tematu nawet po upływie dziesięcioleci jest zadaniem niezbędnym. Jest też zajęciem trudnym, frapującym i przepełnionym szalonymi myślami, że nigdy nie poznamy pełnej listy ofiar. Że nie zawsze uda się ustalić pełne okoliczności towarzyszące tragicznej, bohaterskiej- najczęściej śmierci. Bywa też, że dostępne informacje są sprzeczne. Utrudnia badanie częsty brak dokumentów. I co najtrudniejsze, najcięższe- często nie można wskazać miejsca wiecznego spoczynku, zwłaszcza, gdy, doczesne szczątki uległy spopieleniu, uleciały z dymem- z pieca krematoryjnego. Jak spokojnie myśleć, kiedy tkwi w nas -jak ostry nóż w ciele- świadomość, że niejedne szczątki zostały pochowane bezimiennie, w nieznanym miejscu, i cicho w nim leżą. Ile matek, ojców, sierot, wdów i najbliższych, żyło, bądź żyje z taką niewiedzą. Przeszkadza też upływający czas, który nie zawsze, i nie do końca goi rany. Jednak ustawać w dochodzeniu do prawdy NIE WOLNO.

Niepoliczeni nasi poprzednicy- polscy strażacy zawodowi i pracownicy cywilni jednostek ochrony przeciwpożarowej podczas II wojny światowej, walczyli w szeregach Wojska Polskiego, w rozmaitych oddziałach zbrojnych podziemia lub wypełniało swe obowiązki wobec Ojczyzny i rodaków, w formacjach pożarniczych. Tych, których wzięto do niewoli przetrzymywano, więziono w obozach jenieckich obu agresorów. Często umieszczano w obozach koncentracyjnych, masowej lub natychmiastowej zagłady, łagrach i innych ponurych miejscach kaźni, których nazwy przytaczam w tekście niniejszym, za przynależność do nielegalnych organizacji działających przeciwko obu okupantom, za wspieranie takich organizacji, lub podejrzewani o takie zachowania. Za posiadanie broni palnej, prowadzenie sabotażu, dywersji, nie wykonywanie poleceń władz okupacyjnych, wydawanie i kolportaż prasy, ulotek, rozpowszechnianie informacji wrogich obu okupantom. Ujęci przypadkowo podczas łapanek, pacyfikacji, obław i jako zakładnicy. Schwytani podczas akcji przeciwko polskiej inteligencji, na handlu żywnością, odmowę podpisania niemieckiej listy narodowej –volkslisty i wstąpienia do armii niemieckiej i ZSRR. Za prowadzenie tajnego nauczania, udzielanie pomocy Żydom i osobom ściganym przez aparat policyjny. Trafiali, o czym historycy nawet po upływie dziesiątków lat, dziwnie milczą- po doniesieniach durnych sąsiadów oraz z dziesiątków innych powodów.

Szeregi zawodowego pożarnictwa w II RP, były nieduże. Wynikało to m. in. z gospodarczego zacofania, w tym słabego uprzemysłowienia odrodzonej Ojczyzny i niskiej urbanizacji- w 1938r.- w miastach mieszkało ok. 30% populacji. Nie wydaję się też, by władze państwowe w jakiś szczególny sposób troszczyły się o bezpieczeństwo przeciwpożarowe, choć podczas I wojny światowej w Tymczasowej Radzie Stanu, powstał niezwykle postępowy projekt powołania państwowej ochrony przeciwpożarowej. Z kolei ustawa z dnia 13 marca 1934r. o ochronie przed pożarami i innymi klęskami, stanowiła ledwie krok do stworzenia skutecznej ochrony przed pożarami, gdy tym czasem z ogniem „szły” całe wioski i miasteczka, a regułą były pożary obejmujące po kilka wiejskich zabudowań. Dodajmy, że w II RP, nie było państwowego, centralnego fachowego organu ds. ochrony przed pożarami. Dopiero wobec realnej napaści Niemiec, najwyższe czynniki państwowe uświadomiły sobie powagę sytuacji, w jakiej znalazł się kraj. Wówczas to rząd wydał- 29 stycznia 1937r.- rozporządzenie o przygotowaniu w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej Państwa. W efekcie wzrosła liczba terenowych jednostek ZSP z 67 i 2946 etatami w 1935r. do 106- ze stanem 3600 osób- w 1938r. Oznacza to też, że prawie, co ósmy strażak pełnił służbę zawodową w Warszawskiej Straży Ogniowej (dalej-WSO), która 1937r. liczyła 460 ludzi. Druga pod względem wielkości zawodowego personelu, była wtedy- OSP w Łodzi. Prócz ochotników, służyło w niej 151 zawodowych strażaków. Dodajmy, że w kluczowych państwowych przedsiębiorstwach- było ich kilkanaście- istniały zawodowe SP. Poza strażami zawodowymi, pożarniczy personel pełnił służbę/pracował na stanowiskach cywilnych w: referacie pożarniczym Ministerstwa Komunikacji, w wydziałach mechanicznych dyrekcji okręgowych PKP (było ich dziewięć), w dowództwach Okręgów Korpusów WP (było ich dziesięć), Wydziale Pożarniczym Departamentu Budownictwa Wojskowego Ministerstwa Spraw Wojskowych- czy w MSW?, Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych, w przemyśle chemicznym, cukrowniczym, górnictwie nafty i gazu oraz w rafineriach. Były to pojedyncze stanowiska oficerskie/instruktorskie. Najwięcej kadry zawodowej – wyłączywszy straże zawodowe zwane miejskimi, miały struktury Głównego ZSP RP, a po 28 listopada 1933r.-ZSP RP. W biurze jego ZG, było blisko 20 etatów. Po 3-5 osób (w tym referentki oddziałów żeńskich) zatrudnionych było, w 16 wojewódzkich inspektoratach (te utrzymywane były z budżetów wojewodów). W 220 powiatach- na 264 ziemskie i 23 miejskie/grodzkie (w 1938r.-Polska zajmowała 388.634 km², przy 34,849 mln ludności), zatrudnieni byli, w biurach wydziałów powiatowych- instruktorzy powiatowi pożarnictwa. Etatowy personel Związku posiadał status urzędników, funkcjonariuszy państwowych.

Po zajęciu Polski przez Niemcy i ZSRR, tereny naszego państwa zostały, w znanych nam okolicznościach, podzielone przez te państwa. Ponadto Słowacja otrzymała -Spisz i Orawę. Do Rzeszy włączono tereny województw: pomorskiego, poznańskiego i śląskiego oraz części białostockiego, kieleckiego, krakowskiego, łódzkiego i warszawskiego. Miały one 92 tys. km² z 10 mln mieszkańców. Włączenie do niemieckiego organizmu państwowego skutkowało m. in. wprowadzeniem w strażach niemieckiego porządku. Nastąpiła też fala zwolnień Polaków ze służby, a pozostanie w niej wiązało się najczęściej z podpisaniem volkslisty. Tych, których nie zwolniono, bo np. podczas I wojny światowej walczyli w armii pruskiej, kierowano na stanowiska pomocnicze. Ze stanowisk dowódczych (Poznań, Toruń, Bydgoszcz, Gdynia, Katowice, Bytom, Grudziądz i Świętochłowice) usunięto wszystkich polskich strażaków. Do republik radzieckich: Białoruskiej i Ukraińskiej- włączono województwa: lwowskie, nowogródzkie, poleskie, stanisławowskie, tarnopolskie i wołyńskie, zajmujące obszar 201 tys. km² powierzchni z 13,4 mln mieszkańców, w tym blisko 5 mln narodowości polskiej. Litwa otrzymała na podstawie układu z ZSRR z 10.X.1939r. okręg wileński (w zasadzie woj. wileńskie) z Wilnem, zajmujący 6,8 tys. km² z blisko 550 tys. mieszkańców. Inna sprawa, że obszar ten z całą Litwą -3. VIII.1940r. został wcielony do Związku Radzieckiego. Po agresji Niemiec na ZSRR- okręg wileński podzielił losy państwa litewskiego.

Z pozostałych terenów II RP, na podstawie niezgodnego z prawem międzynarodowym dekretem Adolfa Hitlera z 12.X.1939r., który wszedł w życie 26 tego miesiąca- utworzono Generalne Gubernatorstwo/ Generalną Gubernię (General Gouvernement). Ten kolonialny twór zajął 95,7 tys. km² i miał 12 mln mieszkańców. Gubernię podzielono na cztery dystrykty (Distrikt): Krakau/ Kraków, Lublin, Radom i Warschau/ Warszawa, a te z kolei na powiaty(w zasadzie utrzymaną polską ich sieć) i gminy (utrzymano polską sieć gmin i gromad). W poszczególnych dystryktach, powiatów było odpowiednio: 13, w tym jeden miejski (Kraków- zarazem stolica GG i siedziba władz dystryktu), 12- w tym dwa miejskie (Chełm i Lublin- siedziba władz dystryktu), 13 w tym trzy miejskie (Częstochowa, Kielce i Radom- siedziba władz dystryktu) oraz 9, w tym jeden miejski (Warszawa- siedziba władz dystryktu). Po zajęciu obszarów dawnych województw: lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego przez Niemców, 1 VIII.1941r. utworzono piąty dystrykt (Galizien/Galicja) z 12 powiatami(w tym jeden miejski-Lwów- także siedziba władz dystryktu). Odtąd powierzchnia GG wynosiła 145,2 tys. km z 14,5 mln osób. Wtedy też województwo wołyńskie weszło do Komisariatu Rzeszy-Ukraina (Reichs Kommisariat Ukrainien), a nowogródzkie do Ostlandu.

Na terenach włączonych do ZSRR zaprowadzono ustrój/prawo obowiązujące w tym państwie. Ochrona przeciwpożarowa w Związku Radzieckim znajdowała się w gestii właściwego dla spraw wewnętrznych-Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR (Narodnyj komisariat wnutrennih dieł CCCP, NKWD). Fachowym urzędem do spraw ochrony przeciwpożarowej, był w tym komisariacie- Główny Zarząd Ochrony Przeciwpożarowej (GUPO), na czele którego do 26 lutego 1941r. stał kombryg (= generał brygady) Istionin. Po nim naczelnikiem, był Bogdanow. Na poziomie republik, obłasti i rejonów funkcjonowały terenowe komórki GZOP. Zgodnie z dekretem z dnia 17 kwietnia 1918r. o organizacji walki z ogniem w państwie (Dekret ob organizacji gosudarstwennych mier borby s ogniem) straże zawodowe były służbami komunalnymi. Tu powiedzmy, że w zawodowych strażach pożarnych działających na obszarach włączonych do ZSRR, służyło wielu Polaków.W państwie litewskim interesujący nas obszar podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych,a kilka zawodowych straży pożarnych utrzymywanych było przez samorządy. Litwa nie miała własnej ustawy regulującej sprawy ochrony przeciwpożarowej. Tamtejsze straże pożarne, skupione były związku-„Lietuvos ugniagesiu organizaciju sajnuga” z siedzibą w Kownie.

Parlament hitlerowskiej Rzeszy, przyjął 23 listopada 1938r. ustawę o zwalczaniu (gaszeniu) pożarów w Rzeszy (Reichsgesetz über das Feuerlöschwesen). Na jej podstawie wydano szereg wykonawczych aktów prawnych, którymi dokonano gruntownej przebudowy (poprzednią ustawę uchwalono 15 grudnia 1933r.) niemieckiej ochrony przeciwpożarowej, Jednocześnie, ustawa znosiła struktury związkowe ochotniczego strażactwa, a straże pożarne w tym ochotnicze stały się formacjami podległymi Policji Porządkowej (Ordnungspolizei, Orpo). Utrzymano dotychczasowy system finansowania straży pożarnych przez samorządy. Wzmocniono rolę straży, w powszechnym systemie biernej obrony przeciwlotniczej oraz w dziedzinie zabezpieczenia przeciwpożarowego, w gospodarce i infrastrukturze komunalnej.

Po utworzeniu GG działalność rozpoczęła niemiecka Policja Porządkowa. Była ona groźnym narzędziem terroru i wyniszczania ludności- głównie polskiej i żydowskiej*. Początkowo miała 9,5 tys. ludzi, a w szczytowym momencie-15 tys.- bez formacji pomocniczych, do których m. in. należały jednostki straży. Orpo kierował Dowódca SS i Policji (Befehlshaber der Ordnungspolizei, BdO). Na tym stanowisku do stycznia 1945r. służyło kolejno sześciu generałów i jeden pułkownik. W urzędzie Dowódcy Orpo działała komórka pożarnicza- Oddział Straż Pożarna (Abteilung Feuerwehr). Kierowali nim oficerowie Policji Ochrony Przeciwpożarowej (Feuerschutzpolizei) **: ppłk Lothar Garski z Berlina- od grudnia 1939r., mjr inż. bud. Ulrich Meinl z Berlina- od maja 1940r. i płk inż. bud. Heinz Günther-(wcześniej komendant ZSP we Wrocławiu) - od jesieni 1942r. Oficerowie ci nadzorowali działalność Komisarycznego Kierownika Technicznego/Kierownika Technicznego Pożarnictwa. Mjr Meinl był człowiekiem wyrozumiałym i niczym nie przypominał typowego funkcjonariusza aparatu okupacyjnego. Utrzymywano z nim bliskie kontakty natury towarzyskiej, a wypijany z nim alkohol, stwarzał sytuacje umożliwiające wgląd, do jego dokumentów służbowych. Wg J. Mikuły (s.35 wspomnień, w wykazie źródeł) taka postawa była powodem odwołania go ze stanowiska. Przychylny wobec Polaków, był także następca U. Meinla- H. Günther.

Na terenie GG zaprowadzono ochronę przeciwpożarową, w oparciu o niemiecką ustawę z 23 listopada 1938r. i przepisy wykonawcze do niej. Odrębne rozporządzenie o ochronie przed pożarami w GG (Verordnung über den Feuerschutz im GG), podpisał Generalny Gubernator dr Hans Frank, 22 kwietnia 1941r. Jego podstawą prawną, był §5 ust.1 dekretu Führera i Kanclerza Rzeszy- Adolfa Hitlera z dnia 12 października 1939r. Rozporządzenie ogłoszono w Dzienniku Rozporządzeń dla GG nr 36- z datą 29 kwietnia 1941r.

Naczelnym polskim organem pożarniczym na terenie GG, był od lutego/marca 1940r. Komisaryczny Kierownik Techniczny Polskich Straży Ogniowych (z siedzibą w Warszawie), a od maja 1940r.-Kierownik Techniczny Pożarnictwa (z siedzibą w Krakowie). Zgodnie z §3 ust. 1 rozporządzenia z 22 kwietnia 1941r., Kierownik, był głównym doradcą technicznym ds. ochrony przeciwpożarowej/ Głównym Urzędowym Instruktorem Straży Pożarnych w GG. Podlegał bezpośrednio Dowódcy Orpo. Mianował go na wniosek tego Dowódcy, prezydent (taki niby minister) Głównego Wydziału Spraw Wewnętrznych (Hauptabteilung Inner Verwaltung), w „rządzie” GG. Urząd Kierownika sprawowali: płk poż.*** Jerzy Lgocki, a od sierpnia? 1942r.- dotychczasowy jego zastępca- ppłk poż. Tadeusz Busza- jednocześnie instruktor pożarniczy Dystryktu Krakau/Kraków (przed wojną i po niej- wojewódzki inspektor pożarnictwa i pierwszy wojewódzki komendant straży pożarnych w Poznaniu) W Biurze Kierownika Technicznego/Głównego Doradcy w Krakowie, pracowało ok 20 osób.

Terenowymi organami ochrony przeciwpożarowej w GG, byli instruktorzy pożarniczy dystryktów i powiatowi instruktorzy. Pierwszych mianowali na wniosek dowódców Orpo, w porozumieniu z Kierownikiem TP, gubernatorzy dystryktów, a drugich- starostowie powiatów (Kreishauptmann/Stadthauptmann). W komendach Orpo, działały oddziały straży pożarnych. W biurach instruktorów pożarniczych dystryktów, zatrudnionych było po 6/8 osób. Instruktorami pożarniczymi dystryktów, poza wspomnianym ppłk poż. T. Buszą, byli

▪Lublin- mjr poż/ppłk poż. Longin Jaroszewski- (odszedł na komendanta do Częstochowy), a po nim mjr poż. Mieczysław Stylski- przed wojną wojewódzki inspektor w Stanisławowie, a po wojnie wojewódzki inspektor i tam pierwszy wojewódzki komendant straży pożarnych,

▪Lwów- mjr poż. Marian Sakiewicz-od 1914r. do wybuchu wojny- naczelnik (komendant) Miejskiej (zawodowej) Straży Pożarnej w Przemyślu. Podpisał niemiecka listę narodową,

▪Radom- ppłk poż. Józef Mikuła-naczelnik Wydziału Wyszkolenia ZG GZSP RP, potem wojewódzki inspektor w Katowicach. Tam też po wojnie, był wojewódzkim inspektorem (Woj. Śląsko-Dąbrowskie) oraz pierwszym wojewódzkim komendantem straży pożarnych.

▪Warszawa- ppłk poż. Franciszek Sobczyk- przed i po wojnie- wojewódzki inspektor w Krakowie, a podczas prac nad ustawą z dnia 4 lutego 1950r., kierownik jednego z dwóch zespołów redakcyjnych.

Powiatowi instruktorzy podlegali właściwym starostom i komendantom żandarmerii (Kreis-Kommando der Gendarmerie), która wchodziła w skład Orpo. Nadzorowali oni straże ochotnicze (w zasadzie przymusowe), których w połowie 1944r. było na terenie GG-6315.

Na terenie GG funkcjonowało 39 zawodowych straży pożarnych. Największa z nich- WSO, miała pięć oddziałów. Odrębną jednostką był Oddział Doświadczalny/ Centralna Szkoła Pożarnicza (dalej-CD/CSP). Tuż przed wybuchem powstania warszawskiego, stan WSO wynosił 680 ludzi. Straż krakowska miała dwa oddziały, w których pełniło służbę 72 strażaków. Stan trzeciej pod względem liczebności ZSP- w Radomiu był zbliżony, a ZSP w Lublinie- nie przekraczał 60 ludzi. Dużą ZSP, była straż w Siedlcach. Służyło w niej 48 ludzi. W 23 miastach GG istniały pogotowia zawodowe działające na bazie miejskich OSP. Zgodnie z rozporządzeniem z dnia 22 kwietnia 1941r.- jednostka Zawodowej Straży Pożarnej, musiała posiadać minimum 29 ludzi w tym zawodowego oficera-komendanta, którego mianował gubernator dystryktu. W praktyce, w wielu ZSP występowały niższe stany osobowe. Zawodowi strażacy musieli mieścić się w przedziale wiekowym-17-55 lat życia.

W celu wzmocnienia biernej obrony przeciwlotniczej (tak nazywano wtedy obronę cywilną) na terenie GG, co wynikało z przygotowań do wojny ze Związkiem Radzieckim, dnia 18 kwietnia 1941r. wydano rozporządzenie policyjne o utworzeniu służby pomocniczej ochrony przeciwlotniczej (Luftschutz- und Hilfdienst, LHD). Weszło do niej pięć specjalistycznych służb, w tym służba przeciwpożarowa. Służba ta do jesieni 1944r., kiedy organizacyjnie włączono ją do straży pożarnych- podlegała jak i pozostałe- Policji Ochronnej (Schutzpolizei, Schupo, Szupo- pion w Orpo). Zadaniem pożarniczej LHD, było wspieranie straży pożarnych podczas akcji, głównie po nalotach. Do obowiązkowej mundurowej służby kierowano młodych ludzi, w wieku od 17 do 24 lat, na podstawie policyjnych decyzji administracyjnych. Pododdziały służby przeciwpożarowej, zakwaterowane były w remizach straży pożarnych- także OSP. Strażacy LHD pełnili służbę w systemie dwuzmianowym. Szkoleni byli przez kadrę straży pożarnych. Służba w LHD chroniła przed wywiezieniem na roboty przymusowe. Dawała też dużą swobodę poruszania się w miejscu pełnienia i zamieszkania. Sprzyjało to prowadzeniu konspiracyjnej działalności przeciwko okupantowi.

Polscy strażacy zawodowi- a i ochotnicy- podczas okupacji działali w wielu podziemnych organizacjach, w tym o charakterze zbrojnym. Liczne przykłady tego znajdujemy w tej pracy. W tym środowisku, jako w jednym z pierwszych- zaraz na początku okupacji, utworzono organizację wojskową- Strażacki Ruch Oporu „Skała”. Trudno z dziś ustalić osobę, osoby, które rzuciły myśl jej utworzenia. Faktem jest, że 23 grudnia 1939r., siedzibie Oddziału II Warszawskiej Straży Ogniowej (komendantem/dowódcą jednostki był por. WSO Jerzy Lgocki), pod pozorem przedświątecznego spotkania doszło do zebrania, na którym tą organizację założono, nakreślono ramy organizacyjne oraz obszary działania przeciwko okupantom. Powołano też jej kierownictwo z por. WSO- Jerzym Lgockim, jako komendantem głównym na czele. Z kolei płk poż. Eugeniusz Rusiecki, z czasem został głównym inspektorem SRO „Skała” i odpowiadał za sprawy specjalne. Rusiecki, był komendantem OSP Państwowej Wytworni Papierów Wartościowych. Przed wojną, był wojewódzkim inspektorem w Łodzi. Po wojnie był pierwszym komendantem Szkoły Podoficerów Pożarnictwa w Krakowie- Nowej Hucie.

Podczas założycielskiego zebrania przyjęto strukturę organizacyjną, w tym podział na okręgi, powiaty i miasta/gminy.

▪Okręg Stołeczny- komendant- kpt. WSO- Stanisław Drożdżeński „Kostek”, komendant I Oddziału WSO, a wcześniej inspektor pożarniczy województwa nowogródzkiego w Lidzie. W l. 1947-1950 - naczelnik Wydziału Wyszkolenia ZSP RP i komendant Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego, kształcącego kadrę oficerską.

▪Okręg Warszawsko-Lubelsko-Białostocki- mgr Bolesław Chomicz „Dziadek I”, długoletni dyrektor PZUW, b. prezes Towarzystwa św. Floriana, Związku Floriańskiego, G ZSP RP w l. 1921-1926, a podczas okupacji prezes podziemnego ZSP RP. W l. 1946-1947- prezes Zarządu Przymusowego ZSP RP,

▪Okręg Wileński- mł. instr. poż. Longin Wojciechowski „Ronin”. Absolwent kursu oficerskiego w COWP. W ZWZ/AK- kpt i dowódca Wileńskiej IV Brygady AK „Narocz”. Po wojnie, ppłk poż. inż. i kierownik Cyklu Technicznego Szkoły Oficerów Pożarnictwa.

▪Okręg Krakowski- mł. insp. poż.? Jan Dura vel Dürr- komendant ZSP w Krakowie, ▪Okręg Radomsko-Częstochowski- insp. poż/ppłk poż. Józef Mikuła,

▪Okręg Łódzko-Poznańsko- Katowicki- por. WSO Jan Czapski (o nim w tekście poniżej),

▪Okręg Gdyńsko -Toruńsko-Bydgoski- insp. poż./ mjr poż. Adam Bartoszewski,▪Okręg Lwowski- instr. poż./ kpt. poż. mgr Ludwik Książek.

Struktura okręgów SRO „Skała” z czasem uległa istotnemu przeformowaniu. Wynikało to z potrzeb utrzymania głębokiej konspiracji, niemożnością prowadzenia skutecznej działalności przeciwko okupantom z powodu braku polskich struktur ochrony przeciwpożarowej poza GG. Ponadto wielu zawodowych strażaków mocno było zaangażowanych w działalność w innych podziemnych organizacjach. Nowa sieć okręgów wyglądała następująco:

▪ Stołeczny- Stanisław Drożdżenski „Kostek”

▪ Warszawski-por. poż. Jan Markowicz „Kret”- do wybuchu wojny pracował w Ministerstwie Komunikacji. Odbył kurs oficerski, w COWP. W czasie okupacji, był zastępcą Instruktora Dystryktu w Warszawie. W powstaniu warszawskim, w randze por. AK dowodził oddziałem fortyfikacyjnym, a następnie pełnił służbę w poczcie dowódcy zgrupowania „Żubr”. Dostał się do niewoli niemieckiej.

▪ Radomski - ppłk poż. Józef Mikuła.

▪ Krakowski-  kpt. poż. Edward Żołdani, instruktor powiatowy w Krakowie.

▪ Lubelski- mjr poż. Mieczysław Stylski.

Strukturą SRO „Skała” w powiecie kierował- komendant powiatowy, w miastach, w których były ZSP- komendanci miejscy, zaś w gminach- naczelnicy rejonowi. Struktura organizacyjna „Skały” opierała się na sieci polskich jednostek organizacyjnych, co stanowiło korzystne rozwiązanie dla działalności przeciwko okupantowi niemieckiemu. Dzięki temu możliwa była pomoc i wspieranie także innych organizacji podziemnych oraz Państwa Podziemnego. SRO „Skała” zajmował się m. in: działaniami o charakterze pomocowym na rzecz rodzin strażackich, których najbliżsi zginęli, przebywali w obozach, więzieniach czy na obczyźnie, szkoleniem wojskowym kadr strażackich, melinowaniem osób ściganych przez Niemców, rekrutowaniem do straży młodych mężczyzn zagrożonych wywiezieniem na roboty w Rzeszy, interweniowaniem w celu zwolnienia aresztowanych strażaków, współpracą z innymi organizacjami konspiracyjnymi czy „umiejętnym” prowadzeniem działań tak, by pożary przynosiły jak największe straty okupantowi.

Bardzo mgliście jawi się liczba członków „Skały”. Znawcy tematu mówią, że w każdej straży na terenie GG, zaprzysiężonych było, co najmniej po 6 strażaków. Przyjmując liczbę straży razem z oddziałami oraz OD -CSP na 6362, daje to minimalny stan rzędu- nieco ponad 38 tys. członków. Ale w publikacjach pojawiają się wielkości- ca 5 tys., 80-120 tys. ludzi, gdy tym czasem, we wszystkich strażach miało być 200 tys. ludzi. Nie to jest jednak najważniejsze- najważniejsze jest to, że środowisko polskich strażaków, umiało stworzyć i utrzymać- pomimo ponoszonych strat, sprawną i skuteczną organizację o charakterze wojskowym. Szkoda jednak, że dziś polska opinia społeczna, ma małą wiedzę o tej organizacji.

*W jej skład wchodziła m. in. Tajna Policja Państwowa, Gestapo (Geheime Staatpolizei) ze stanem 2-3 tys. funkcjonariuszy w GG. W 1940r. było ich -1578. Prowadziła ona m. in. stałą obserwację polskich straży. **W Głównym Urzędzie Policji Porządkowej (Hauptamt Ordnungspolizei), funkcjonował Urząd Generalnego Inspektora Policji Ogniowej/Policji Ochrony Przeciwpożarowej (General Inspektuer Feuerschutzpolizei und Feuerwehren). Kierował nim gen. mjr Hans Rumpf. *** Nazewnictwo stopni przyjęte na naradzie kadry oficerskiej u Komisarycznego KTP pod koniec czerwca 1940r. i wprowadzone prawdopodobnie -1 lipca 1940r.

001. Kapral pożarnictwa* Kazimierz Adamski- WSO (także- Straż Ogniowa m. st. Warszawy, Miejska Straż Ogniowa)*. Działał w konspiracji. Miał pseudonim-„Krępy” Poległ w powstaniu warszawskim- 2. VIII. 1944r. Tego dnia niemieckie lotnictwo dokonało 123 nalotów- głównie na Śródmieście. Trwały też zacięte walki w wielu innych rejonach miasta.*Podczas okupacji –Warschauer Feuerwehr (Warszawska Straż Ogniowa), Wydział Straży Ogniowej lub Berufsfeuerwehr Warschau (Zawodowa Straż Pożarna Warszawa). Wszystkie użyte nazwy warszawskiej straży pochodzą z kopii dokumentów umieszczonych w literaturze przedmiotu, w tym artykułów prasowych dostępnych w internetowych bibliotekach cyfrowych.

002. Str. Karol Ailender - WSO. Zmarł 3.X.1939r., w wyniku poważnych obrażeń jakich doznał podczas akcji ratowniczo-gaśniczych na terenie stolicy, we wrześniu 1939r.

003. Str. Kazimierz Ambroziński -Słuchacz kursu uzupełniającego dla podoficerów zawodowych*, w CSP* Zginął w potyczce pod Skrzydlną**k/Limanowej (wtedy Dystrykt Kraków w GG) dnia 22.X.1943r *Placówka szkolenia pożarniczego mająca swą siedzibę w dawnym COWP w Warszawie. Założona została na bazie Oddziału Doświadczalnego. Kształciła na kursach zawodowych: oficerów, podoficerów i szeregowych pożarnictwa, kierowców-mechaników i mechaników motopomp. Podlegała Kierownikowi Technicznemu Pożarnictwa w GG. **Oddział złożony z 30 lub 32 osób, głównie słuchaczy wspomnianego kursu dokonał 21.X.1943r. o ataku na posterunek polskiej policji -potocznie nazywaną granatową, w m. Skrzydlna. Po akcji, oddział ten w m. Stróża został rozbity przez siły policji niemieckiej. Zginęło wtedy 5 strażaków, a w ręce Niemców wpadł jeden strażak i córka komendanta głównego „Skały” płk poż. Jerzego Lgockiego- Krystyna, która była sanitariuszką oddziału.

004. Str. Henryk Antoniak- WSO. Telefonista. Aresztowany w ramach nadzwyczajnej akcji pacyfikacyjnej A-B (Ausserordentliche Befriedungsaktion), wymierzonej w inteligencję polską i osadzony więzieniu na Pawiaku*- 4.VI. 1940r.** lub 12.VIII. 1940r., w wyniku łapanki (ujętych osadzono w koszarach SS przy ul. Podchorążych). Wywieziony w pierwszym transporcie warszawskim do obozu koncentracyjnego (dalej- obóz) Auschwitz. Znalazł się w nim 15.VIII. 1940r. Miał numer więźniarski- 1514. Zginął w tym obozie- 3.II. 1941r. *Największe na terenie okupowanej Polski, niemieckie policyjne śledcze więzienie polityczne. Przewinęło się przez nie 100 tys. osób, z których poniosło śmierć 37 tys.** Taką datę podali na s.134 autorzy „Strażackiej wierności…”(w wykazie źródeł na końcu niniejszej pracy) z uwagą, że aresztowano wtedy grupę warszawskich strażaków.

005. Kpr. poż. Mieczysław Augustyniak- Przydział służbowy nieznany. Absolwent kursu podoficerów zawodowych, w CSP. Zaginął bez wieści (podczas powstania?) w 1944r.

006. Młodszy instruktor pożarnictwa* Alfons Babiarz-Z-ca komendanta Fabrycznej SP Huty Cynku w Wełnowcu (ob. os. Katowic), a wcześniej- instruktor powiatowy pożarnictwa (dalej- instruktor powiatowy) w Kielcach. Walczył we wrześniu 1939r., jako oficer rezerwy. Następnie- do grudnia 1939r., przetrzymywany był w obozie jenieckim na terenie Wadowic. Współorganizator organizacji- „Orzeł Biały”, która prowadziła na Górnym Śląsku i Śląsku Dąbrowskim działalność przeciwko okupantowi niemieckiemu. Aresztowany przez -10. V. 1940r. i osadzony w więzieniu w Katowicach (wtedy w Rzeszy). Skazany przez sąd w Katowicach na dożywotni pobyt w obozie. W Auschwitz- od 6.VII. 1940r. Miał numer - 1283. Zginął w tym obozie-22.X. 1941r. * Stopień oficerski w Korpusie Inspekcyjnym Związku wprowadzony uchwałą Rady Naczelnej GZSP RP z 19 kwietnia 1926r. i zatwierdzony 23 kwietnia 1926r. przez Ministra SW.

007. Str. Henryk Badyński- LHD- ZSP w Radomiu (Dystrykt Radom). Działał w ruchu oporu i należał do Gwardii/Armii Ludowej (dalej-G/AL). Aresztowany przez policję podczas pełnienia dyżuru, z częścią lub całą zmianą służbową (źródła wskazują rożne liczby aresztowanych: 14, 30 oraz 37, stan zmiany służbowej LHD-ZSP w Radomiu wg. J. Mikuły, wynosił 35 ludzi) i rozstrzelany z innymi strażakami tej formacji, pod murem cmentarza przy ul. Limanowskiego w Radomiu-7.VII. 1944r. Być może pozostałych/ większość strażaków wywieziono do obozu Gross-Rosen. Do aresztowania strażaków miało dojść na skutek zdrady jednego spośród nich (J. Mikuła”wspomnienia…”, s. 44). Inne źródło mówi, że stało się to w odwecie za zastrzelenie dwóch Niemców.

008. Str. Leon Bajkowski- Emerytowany strażak WSO. Miał 60 lat życia. Zmarł z przemęczenia podczas gaszenia pożaru Teatru Wielkiego w Warszawie -23.IX.1939r. .

009. Franciszek Balcer- Strażak- żołnierz, członek Pogotowia Wojskowej Straży Pożarnej 60 pułku piechoty 25 DP, w Ostrowie Wielkopolskim. Jego dywizja wchodziła w skład Armii „Poznań”. Poległ na polu walki w obronie napadniętej Ojczyzny- we wrześniu 1939r.

010. Str. Adam Banasiak – WSO. Rozstrzelany przez Niemców podczas powstania warszawskiego -9.IX.1944r. na terenie posesji przy ul. J. Bema 57a.

011. Str. Józef Baran- WSO. Poniósł śmierć 22.IX.1939r., podczas długotrwałej akcji ratowniczo-gaśniczej na terenie zbombardowanej warszawskiej Cytadeli.

012. Ppor. poż. mgr Tadeusz Baran-Absolwent kursu oficerskiego w COWP w Warszawie, w 1939r. i instruktor powiatowy w Nowym Targu (Dystrykt Kraków). Stał na czele „Skały” w pow. nowotarskim. Aresztowany w listopadzie 1943r. po akcji w Skrzydlnej, jako zakładnik. Początkowo, był przetrzymywany w areszcie w Nowym Targu, a następnie w więzieniu na Montelupich* w Krakowie. Rozstrzelany w Słomnikach dnia 11.XII.1943r. Tam pochowano go na cmentarzu parafialnym. *Policyjne więzienie śledcze o zaostrzonym rygorze, w Krakowie przy ul. Montelupich.

013. Str. Jerzy Baranowski- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

014. Str. Władysław Baziński- WSO. Walczył w powstaniu warszawskim. Posiadał pseudonim „Adam”. Podczas powstania ślad po nim zaginął.015. Str. Władysław Białecki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

16. Str. Józef Bieniewski lub Bieńkowski –WSO. Przydzielony do tej straży, jako rezerwista. Zginął 25.IX. 1939r. podczas akcji gaśniczej w gmachu Teatru Wielkiego.

017. Str. Ryszard Biernacki- Strażak LHD-ZSP w Radomiu. Aresztowany za przynależność do G/AL, podczas pełnienia dyżuru z całą zmianą służbową i rozstrzelany -7.VII.1944r .

018. Str. Edward Błaszczyk- LHD-ZSP w Częstochowie (Dystrykt Radom). Aresztowany 23.II.1944r. przez gestapo, po wykryciu AK działającej w tej straży i osadzony w więzieniu policyjnym na Zawodziu, w Częstochowie. Rozstrzelany, w publicznej egzekucji 25.III. 1944r. pod murem przy ul. Paulińskiej (ob.: Ks. bp. dr. Teodora Kubiny) w Częstochowie. Zanim doszło do egzekucji, jeden z aresztowanych na skutek poważnych obrażeń, jakich doznał podczas przesłuchań zmarł w miejscowym więzieniu policyjnym na Zawodziu.

019. Str. Henryk Bocheński- LHD-ZSP w Radomiu. Aresztowany za przynależność do G/AL, podczas dyżuru z całą zmianą służbową i rozstrzelany 7.VII.1944r..

020. Instr. poż. Jan Boczek- Instruktor powiatowy w Zamościu, a następnie w Kielcach. Po aresztowaniu osadzony w miejscowym więzieniu policyjnym, a następnie wywieziony (w 1940r.) do obozu Auschwitz. Miał numer 13 136. Zginął w Auschwitz- 30.VII. 1942r.

021. Str. Piotr Bogdan*-WSO. Aresztowany w listopadzie 1939r. lub marcu 1940r. i umieszczony na Pawiaku. Następnie wywieziony (ok godz. 7 rano 20. VI. 1940r., lub ok. godz. 11 tego samego dnia, bądź ok 7 rano 21.VI. 1940r.) na miejsce stracenia do lasu koło wsi Palmiry i tam rozstrzelany. W egzekucji tej zginęli m. in. Maciej Rataj i Mieczysław Niedziałkowski oraz Jan Pohoski- wiceprezydent Warszawy nadzorujący WSO.*W wykazie ofiar pod nazwiskiem Bohdan i z datą urodzenia:10 stycznia 1885r. W „Księdze pamięci…” (w wykazie źródeł na końcu niniejszej pracy) z datą urodenia:10 stycznia 1895r.

022. Str. Zdzisław Bojan- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

023. Str. Ryszard Bojańczyk-WSO. Podczas powstania trafił do obozu przejściowego Dulag 121* w Pruszkowie. Stąd wywieziony do obozu Gross-Rosen. W ramach ewakuacji tego obozu trafił do podobozu Flossenbürg w m. Leitmeritz (Litomierzyce k/Pragi), w Czechach (wtedy Protektorat Czech i Moraw). Tam zmarł 15.III.1945r. *Durchgangslager 121, obóz przejściowy dla wypędzonej ludności Warszawy, w czasie powstania. Wysyłano z niego do obozów koncentracyjnych: Auschwitz, Gross-Rosen, Stutthof, Dachau, Bergen-Belsen, Buchenwald, Flossenbürg. Mauthausen-Gusen, Sachsenhausen, Natzweiler, Neuengamme i Ravensbrück oraz na roboty przymusowe do Rzeszy. 024. Czesław Borowski- Zawodowy zastępca naczelnika V Oddziału OSP w Łodzi* (m. włączone do Rzeszy). Zginął na Kresach Wschodnich w 1939r. * W m. Łodzi od 1935r. działała OSP. Wcześniej nosiła nazwę: Łódzka Ochotnicza Ogniowa Straż. Pod koniec marca 1937r. w łódzkiej straży służyło 384 ochotników, w tym 17 pań oraz 151 zawodowych strażaków, z czego 4 oficerów, 29 podoficerów i 128 szeregowców (na podstawie „Łódzka Straż Pożarna 1876-1996”, w wykazie źródeł).

025.Por. poż. Marian Boruszak-Oficer Oddziału Doświadczalnego (dalej-OD) CSP, a następnie wykładowca w CSP. Absolwent kursu oficerskiego w COWP, w 1939r. Zginął podczas akcji gaśniczej w PWPW, po wejściu do strefy silnego zadymienia, w celu ratowania innego strażaka-4 XII.1942r. („Strażacka wierność…” s. 105, użyto imienia-Jerzy, a na s. 249- Józef). Z kolei P. Matusak w pracy „Straż Pożarna. Warszawskie Termopile 1939-1945” (w wykazie źródeł) podaje, że Jerzy Boruszak został zamordowany przez Niemców z powodu jak to określono- niskiej skuteczności podczas gaszenia tego pożaru. Autorzy „Księgi pamięci…” na s. 243 podają, że zginął on (Józef) podczas akcji gaśniczej na terenie PWPW.

026. Inż. Tadeusz Brzozowski – B. członek ZG Związku Floriańskiego, a od 1923r.- członek Rady Łódzkiego ZSP. Zawodowy naczelnik V Oddziału OSP w Łodzi. W 1928r. był dowódcą drużyny swej straży pożarnej, która na międzynarodowych zawodach pożarniczych w Turynie, jako reprezentacja Polski- zdobyła pierwsze miejsce. Zginął w obozie Dachau.

027. Instr. Marian Buczman – Wykładowca i instruktor COWP w Warszawie. Zginął na polu walki podczas wojny obronnej, jako oficer rezerwy WP.

028. Kpr. poż. Jerzy Budkiewicz -WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

029. Mł. instr poż. Stefan Bugaj - Instruktor powiatowy w Radzyniu Podlaskim (Dystrykt Lublin). Działał w podziemiu. Po aresztowaniu przez niemiecką policję ślad po nim zaginął. Mógł trafić do więzienia na Zamku w Lublinie. W 1942r. aresztowano i uwieziono czterech członków OSP w Radzyniu Podlaskim. Jeden z członków zginął tego roku w więzieniu na Zamku w Lublinie, a pozostali w Auschwitz. Czy można łączyć obie sprawy?

030. Str. Dariusz Bujanowski - WSO. Zginął podczas powstania na ul. Wilanowskiej.

031. Str. Andrzej Bukowski - CSP. Zginął 18.IV.1941r. w wypadku drogowym, podczas jazdy do akcji ratowniczej (katastrofa budowlana) przy ul. Brackiej w Warszawie.  032. Str. Natan Buksner- WSO. Pełnił służbę, jako rezerwista. Zginął 25 września 1939r. od wybuchu bomby na terenie Oddziału I WSO.

033. Str. Edward Buliński-WSO. Poległ w nieznanym miejscu podczas powstania

034. Str. Paweł Caban- LHD- ZSP w Częstochowie. Działał w AK. Po aresztowaniu przez gestapo dnia 23.II.1944 r., przetrzymywany w więzieniu policyjnym na Zawodziu w Częstochowie. Rozstrzelany w egzekucji publicznej 25.III.1944r. przy ul. Paulińskiej.

035. Str. Gracjan Chagowski- LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany 7.VII.1944 r. podczas dyżuru z całą zmiana służbową i rozstrzelany przez Niemców.

036. Str. Jan Chojnacki –WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

037. Str. Konrad* Chrzanowski--CSP. Działał w podziemiu i należał do „Szarych Szeregów”. Poległ podczas walk w powstaniu warszawskim.*Być może chodzi o Jana Chrzanowskiego pseudonim „Konrad”, który był żołnierzem harcerskiego 438 plutonu ochrony Sztabu Komendy IV Obwodu „Grzymała”.

038. Str. Szczepan Chrząszcz-WSO. Ur. w 1881r. Zginął na krótko przed kapitulacją Warszawy- 25.IX.1939r. rażony odłamkami pocisków, podczas gaszenia pożaru.

039. Str. Zdzisław Chrząszcz-WSO. Ur. w 1921r. Zaginął bez wieści w 1943r.

040. Str. Eugeniusz Chudzik-WSO.W obliczu wybuchu powstania, niemieckie władze policyjne rozwiązały WSO i zarządziły na 29.VII.1944r. koncentrację samochodów pożarniczych tej straży, w siedzibie gestapo przy al. Szucha. Niemcy chcieli sparaliżować przyszłe prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych oraz zrabować tabor na potrzeby straży pożarnych w hitlerowskiej Rzeszy. Plany Niemców, nie do końca okazały się skuteczne, ale pewna część pojazdów opuściła stolicę. Do obsługi taboru zmuszono grupę warszawskich strażaków. Jednym z nich był Eugeniusz Chudzik, który trafił on do Wrocławia i tam zaginął.

041. Sierż. poż.* Józef Chymmel-WSO. Aktywny działacz PPS i związków zawodowych. Podczas obrony Warszawy, dowódca samodzielnej sekcji gaśniczej. Za ofiarność we wrześniu 1939r., odznaczony Krzyżem Walecznych. Zginął podczas akcji gaśniczej 25. IX.1939r. Uchwałą Krajowej Rady Narodowej (dalej-KRN) z dnia 27.IV.1946r., pośmiertnie odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.*W l.1915- do lipca 1940, w WSO obowiązywała odrębna nomenklatura stopni służbowych. 042. Str. Jan Cierpkowski-WSO. Zginął podczas akcji gaśniczej 25 IX 1939r.

043. Str. Tomasz Cinicki- ZSP w Grudziądzu (m. włączone do Rzeszy-Prowincja Gdańsk-Prusy Zachodnie). Aresztowany przez policję podczas pełnienia służby i rozstrzelany na kilka dni przed kapitulacją miasta-1.III.1945r.

044. Str. Jan Cygan-WSO. Zginął w powstaniu lub obozie koncentracyjnym. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

045. Por. poż. Jan Czapski- Naczelnik (komendant) ZSP w Poznaniu od 1937r. Wcześniej z-ca naczelnika tej straży i aspirant pożarniczy* w Biurze Okręgu Wojewódzkiego Głównego Z/ZSP RP w Poznaniu. We wrześniu 1939r. uczestniczył w obronie Warszawy, jako oficer liniowy w Grupie „Północ” i kierownik warsztatów WSO. W gaszeniu pożarów we wrześniu 1939r., brało udział z poznańskiej straży 116 strażaków, mających ze sobą sześć samochodów pożarniczych. Podczas pożaru Zamku Królewskiego Czapski kierował akcją gaśniczą. Był też jednym z dowódców odcinka bojowego podczas pożaru Teatru Wielkiego. Po wojnie obronnej -por. WSO. W SRO „Skała”, wyznaczono go na I komendanta Okręgu Łódzko-Poznańsko-Katowickiego tej organizacji. W lipcu 1944r. komendant Oddziału V. Podczas powstania warszawskiego, był członkiem szefostwa Służby Przeciwpożarowej Warszawy. Zmarł (ranny w brzuch od odłamków bomb), w szpitalu przy ul. Chmielnej 2, dnia 6.IX.1944r. KRN uchwałą z dnia 27 IV.1946r., pośmiertnie przyznała mu Krzyż Walecznych.*Pierwszy stopień służbowy (oficerski) w Korpusie Inspekcyjnym GZSP RP ustanowiony uchwałą Rady Naczelnej tego związku 19.IV.1926r. i zatwierdzony przez Ministra Spraw Wewnętrznych 23.IV.1926r. Obowiązywał do 5 maja 1937r.

046. Str. Michał Czubak-WSO. Zamordowany 26.X.1944r., w przejściowym obozie jenieckim Stalag II D (Durchgangslager) na terenie Stargardu Szczecińskiego?

047. Str. Wacław Danielik lub Danielak-WSO. Posiadał pseudonim-„Dąb. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

048. Str. Witold Dąbrowski-ZSP w Grudziądzu. Aresztowany przez niemiecką policję podczas pełnienia służby i natychmiast zastrzelony-1.III.1945r. 049. Str. Tadeusz Deduchowski-WSO. Podczas powstania miał pseudonim „Maciek”. Zginął 5.VIII.1944r.

050. Str. Arkadiusz Degler- CSP. Działał w ruchu oporu. Zginął w potyczce z Niemcami pod Częstochową,-w 1944r.

051. Ppor. poż. Jan Dębicki -Zastępca instruktora powiatowego w Tarnowie (Dystrykt Kraków). Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Działał, w SRO „Skała”. Aresztowany w listopadzie 1943r. Osadzony w więzieniu na Montelupich w Krakowie, jako zakładnik. Rozstrzelany w Słomnikach, 29.? XI. lub 10.XII. 1943r.

052. Str. Wiesław Dębski-WSO. Wywieziony 17.IX.1944 r. z Dulagu 121 do obozu Auschwitz (numer więźniarski-197 398), a następnie do obozu Buchenwald, gdzie zginął

053. Kpr. poż. Wiesław Dembicki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

054. Marian Dobski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

055. Str. Leopold Domański- CSP. Szef grupy sabotażowej „Wola” Okręgu Stołecznego SRO „Skała” pseudonim-„Poldek”. Zginął podczas powstania, w okolicach Politechniki.

056 Str. Stanisław Drewnik –WSO. Zginął w powstaniu- 5.VIII.1944r. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946 r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

057. Kpr. poż. Jan Dudek-WSO. Ur. w 1912r. Zginął podczas powstania warszawskiego.

058. Str. Stanisław Dudek-WSO. Ur. w 1911r. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

059. Str. Antoni Dudziński-WSO. Zginął podczas powstania warszawskiego.

060. Mł. instr. poż. Leonard Duszyński- Instruktor powiatowy w Gostyniu i Śremie. Poległ pod Lwowem we wrześniu 1939r., jako oficer rez. WP.

061. Str. Ryszard Dürr –WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

062. Str. Roman Dwierniuk- Strażak LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową i rozstrzelany-7.VII.1944r.

063. Str. Wiesław Dymowski-WSO. Zginął podczas powstania- 27.VIII.1944r.

064. Str. Franciszek Dziedziszewski- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

065. Str. Janusz Dziewulski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego..

066. Ppor. poż. Adam Dziubiński- Miejsce pełnienia służby nieznane -prawdopodobnie na terenie Dystryktu Lublin. W „Księdze pamięci…”i na tablicy pamiątkowej w SGSP, ujęty w wykazie ofiar wojny z CSP. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Zginął w 1944r., w obozie Majdanek k/Lublina.

067. Str. Zygmunt Elizikiewicz-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

068. Str. Zdzisław Faedtke WSO. Zginął podczas akcji- 25.VIII.1944r.

069. Str. Władysław Faliszewski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

070. Sierżant? kpr. poż? Antoni Fanfara-WSO. Zginął podczas powstania, w czasie akcji , dnia 31 sierpnia 1944r.

071. Kpr. poż. Zygmunt Figarski-WSO. Poważnie ranny podczas gaszenia pożaru Teatru Wielkiego we wrześniu 1939r. Zginął podczas powstania warszawskiego 30.VIII.1944r.

072. Str. Mieczysław Fijałkowski-WSO. Zginął w stolicy, podczas akcji ratowniczo-gaśniczej, we wrześniu 1939r.

073. Str. Władysław Filus-ZSP w Jaśle (Dystrykt Kraków). Aresztowany w 1943r. prawdopodobnie we wsi Warzyce w pow. jasielskim. Czy w związku z akcją w Skrzydlnej? Dalszy los nieznany. Na terenie wsi podczas wojny, w egzekucjach zginęło blisko 5000 osób. Ofiary hitlerowskich mordów spoczywają w 32 zbiorowych mogiłach.

074. Str. Teofil Firlik- MZSP w Szczecinie. Pochodził ze Swarzędza. W 1940r. przesiedlony do GG-Starachowice. Początkowo pełnił służbę w ZSP w Poznaniu. Od 4.V.1945r. z grupą poznańskich strażaków w MZSP Szczecin. Zginął 8.V.1945r., podczas jazdy do pożaru (był na wolnym), wskutek wypadku drogowego spowodowanego przez pijanego kierowcę cywilnego lub żołnierza Armii Czerwonej. Jego imię nosi jedna z ulic w Szczecinie.

075. Str. Piotr Fitowski-WSO. Zginął, jako partyzant w okolicach Krakowa.

076. Mł. instr poż. Zbigniew Florkiewicz- Absolwent kursu oficerskiego w 1939r., w COWP. Dzieciństwo spędził w Wichertowie k/ Turka. W Lublinie ukończył gimnazjum, a w 1929r. we Lwowie- Państwową Szkołę Techniczną. Odbył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Artylerii w Włodzimierzu Wołyńskim. Por. rez. z przydziałem do 2 PA Ciężkiej w Chełmie. Działał w ZSP RP, ZHP i Związku Oficerów Rezerwy. Walczył we wrześniu 1939 i dostał się do niewoli radzieckiej. Zamordowany w Katyniu. Przy jego szczątkach znaleziono legitymację z fotografią, w mundurze zastępcy naczelnika rejonu.

077. Kpr. poż. Czesław Fochtman-WSO. Wywieziony prawdopodobnie z Dulagu 121 do obozu Gross-Rosen, a następnie do podobozu Leitmeritz, gdzie zginął 30.XII.1944r.

078. Str. Henryk Fojcik- WSO. Zmarł w szpitalu od ciężkich ran, jakich doznał w wyniku niemieckiego (wrzesień 1939r.) nalotu, w rejonie pl. Napoleona w Warszawie.

079. Kpr. poż. Leopold Frankowski-WSO. Zamordowany przez Niemców dnia 16.I.1945r. pod Żyrardowem

080. Instr. poż. Eugeniusz Gałka-Instruktor powiatowy w Sieradzu. Aresztowany przez policję niemiecką, w grupie 21 zakładników dnia 10.XI.1939r. Rozstrzelany wraz synem i pozostałymi zakładnikami 14.XI.1939r. na cmentarzu żydowskim w Sieradzu*.*Podczas okupacji miasto wchodziło do Kraju/Okręgu Warty w Rzeszy-Warthegau.

081. Str. Ryszard Gałka- CSP. Zginął na Żoliborzu podczas powstania -27.VIII.1944r.

082. Por. poż. Edward Ganiewicz-Instruktor powiatowy w Myślenicach (Dystrykt Kraków). Stał na czele struktur „Skały” w powiecie myślenickim. Aresztowany po akcji w Skrzydlnej i więziony na Montelupich. Rozstrzelany 11. XII.1943r., w Słomnikach. Tam tez pochowany został na parafialnym cmentarzu.

083. Str. Feliks Gawliński-WSO. Zastrzelony przez Niemców, 9.III.1943r. na jednej z ulic Warszawy.

084. Maria Giebułtowska-pracownica stołówki CSP. Podczas powstania trafiła do Dulagu 121, a następnie wywieziono ją do kobiecego obozu Ravensbrück. Tam zmarła w 1944r

085. Ppłk poż. lub kpt. WSO Stanisław Gieysztor – Komendant WSO oraz instruktor pożarniczy na m. st. Warszawę. Absolwent warszawskiej Szkoły Mechaniczno-Technicznej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda oraz Instytutu Elektrotechnicznego w Nancy (Francja). Od 1914r., kolejno: żołnierz I Kompanii Kadrowej (ps. „Szachowski”, „Skoczek”), uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer artylerii: 2 PA Legionów w Kielcach i 1 PA Najcięższej w Warszawie, naczelnik OSP w Janowie Lubelskim i komendant Wojskowej SP 2 PA Polowej w Kielcach. W 1935r. pracownik ZSP RP. Kierował przygotowywaniami do obrony stolicy, przed pożarami na wypadek wojny. We wrześniu 1939r. stał na czele Komendy Ośrodka Pożarniczego Obrony Warszawy-Służby Przeciwpożarowej, do której weszły poza WSO, warszawskie straże pożarne oraz Żeńska Służba Przeciwpożarowa. Uczestniczył w rozmowach z Niemcami nt. organizacji ochrony przeciwpożarowej na terenie GG. Należał do twórców SRO-„Skała” i był jego II komendantem. Aresztowany w ramach akcji A-B i osadzony na Pawiaku- 3 lub 4.VII. 1940r. („Pawiak…” s. 71, w wykazie źródeł). W obozie Auschwitz- od 15.VIII. 1940r. Zakatowany zmarł 21.XI. 1940r. Jego prochy złożono na Powązkach w Warszawie- 23.XII. 1940r., w pierwszą rocznicę założenia SRO „Skała”. Uhonorowany Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

086. Ppor. poż. Kazimierz Głąb- Od 1928r. komendant ZSP w Jaśle i zastępca instruktora powiatowego w Jaśle (Dystrykt Kraków). Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Działał w SRO „Skała”. Wspólnie z ppor. poż. Bronisławem Piwowarem prowadził tajną podchorążówkę AK. Aresztowany (na podstawie denuncjacji) po akcji w Skrzydlnej i osadzony na Montelupich. Rozstrzelany w Słomnikach- 11.XII.1943r. Został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.

087. Str. Antoni Godlewski-WSO. Działał w ruchu oporu. Żołnierz Harcerskiego Batalionu AK „Parasol”. Poległ w powstaniu 15.VIII.1944r. na ul. Brackiej. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

088. Str. Zdzisław Godlewski-WSO. Służył w Oddziale IV. W czasie powstania walczył w harcerskim batalionie AK „Parasol”. Posiadał stopień starszego strzelca i nosił pseudonim-„Felek”. Poległ 20.IX.1944r., w powstaniuAntoni przyszedł na świat-1921r., a Zdzisław- 18.V.1921r

089. Str. Marian Godyń- ZSP w Krakowie. Zaginął po aresztowaniu przez gestapo.

090. Jerzy Golnik- We wrześniu 1939r. strażak-ochotnik w WSO. Działał w Szarych Szeregach i miał stopień podharcmistrza. Po uzyskaniu matury w 1942r. studiował na tajnej Politechnice Warszawskiej. Jednocześnie pracował, jako zegarmistrz, a następnie kreślarz. Był por. AK-pseudonim „Tyka” i dowódcą I plutonu „Włodek”, w Harcerskim Batalionie AK „Zośka”. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Poległ na ul. Okopowej/boisko „Skry” Warszawa- 10.VIII. 1944r.

091. Kpt. poż. Eugeniusz Goławski- Oficer w Biurze KTP W Krakowie. Pracował w kadrze wykładowców/instruktorów I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. W SRO „Skała” -zastępca komendanta na Dystrykt Kraków i łącznik komendanta głównego. Aresztowany po akcji w Skrzydlnej, jako zakładnik i osadzony na Montelupich. Rozstrzelany w Słomnikach-11 XII.1943r. Na cmentarzu parafialnym w tej miejscowości został pochowany. W „Skale” jego żona Janina-pracownica Biura Instruktora Dystryktu w Krakowie, była łączniczką. Wpadła podczas łapanki w pociągu relacji Kraków-Warszawa, w październiku 1944r. i była przez Niemców więziona, w obozie na terenie Jędrzejowa- do grudnia 1944r. Uwolniono ją po staraniach kpt. poż. E. Żołdaniego. Wojnę, okupację przeżyła.

092. Kpt. poż. Karol Gołąb- Instruktor powiatowy w Miechowie (Dystrykt Kraków), wcześniej w Chrzanowie. Instruktor na pierwszym kursie oficerskim w COWP, w 1939r. Działał w SRO „Skała”-komendant powiatowy. Aresztowany po akcji pod Skrzydlną, w nocy z 13 na 14.XI.1943r. i osadzony w więzieniu na Montelupich. Rozstrzelany 11.XII.1943r. w Słomnikach. Po wojnie jego szczątki przeniesiono na cmentarz parafialny w Miechowie.

093. Str. Janusz Gołębiowski-WSO. Walczył w czasie powstania warszawskiego. Posiadał pseudonim „Walter”. Zaginął w czasie powstania.

094. Kpr. poż. Kazimierz Gomulak (niekiedy-Gumulak) -WSO. Szef grupy sabotażowej Ochota SRO „Skała”. Zginął od odłamków granatu- 23 VIII.1944r., podczas gaszenia pożaru gmachu Banku Polskiego w Warszawie

095. Str. Józef Goździewski- LHD- ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru wraz z całą zmianą służbową i rozstrzelany-7.VII.1944r.

096. Str. Józef Goździk- ZSP w Częstochowie. Aresztowany 23.II.1944r. z powodu przynależności do AK i przetrzymywany w więzieniu na Zawodziu, w Częstochowie. Zginął w zbiorowej egzekucji na ul. Paulińskiej 25.III.1944r.

097. Kpr. poż. Bolesław Goźdź –WSO. Służył w Oddziale IV. Był żołnierzem Harcerskiego Batalionu AK „Parasol”. Zginął w powstaniu.

098. Str. Kazimierz Górecki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

099. Str. Stanisław Górka-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

100. Str. Stanisław Górzyński WSO. Zginął 16.IX.1939r. podczas gaszenia pożaru budynku przy ul. Chmielnej 7 w Warszawie.

101. Kpr. poż. Stefan Graszka-WSO. Poległ, jako żołnierz 9.IX.1939r. w obronie stolicy.

102. Mł. insp. poż. Lucjusz Grębocki - inspektor wojewódzki w Nowogródku. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i w wojnie obronnej 1939r., jako ppor. rez. Ukończył gimnazjum w Toruniu i roczny kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zaleszczykach. Po wkroczeniu Armii Czerwonej aresztowany przez NKWD. Więziony w Kozielsku i stracony w kwietniu 1940r. w Katyniu. Wg spisu niemieckiego urzędowego wykazu zwłok pod nr.-2115. Przy jego szczątkach odnaleziono fotografię legitymacyjną w strażackiej kurtce.

103. Mł. instr.  poż. Kazimierz Gruss- Absolwent kursu oficerskiego w COWP- w 1939r. Zaginął podczas wojny obronnej 1939r. Prawdopodobnie, jako oficer rezerwy WP..

104. Mł. instr. poż. Włodzimierz Grześkowiak- ZSP w Poznaniu. We wrześniu 1939r. walczył, jako ppor. rez WP w szeregach krotoszyńskiego 56 pp. (25 DP). Dostał się do niewoli radzieckiej. Zginął w Charkowie w 1940r.

105. Por. poż. Edward Guniewicz- Instruktor powiatowy w Myślenicach. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Działał w „Skale”. Aresztowany po akcji w Skrzydlnej, jako zakładnik i umieszczony na Montelupich w Krakowie. Został rozstrzelany we wsi Słomniki, dnia 11 XII.1943r. Tam został pochowany na cmentarzu parafialnym.

106. Kpr. por. Ryszard Gwiazdowski -WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

107. Str. Czesław Idzikowski –WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

108. Kpr. poż. Ryszard Idzikowski- OD CSP. W SRO „Skała”, był szefem rozpoznania gospodarczego na Mokotowie. Zginął podczas akcji w Skrzydlnej.

109. Plut. poż. Stanisław Idzikowski-WSO. Zginął w obozie Buchenwald dnia 17.I.1945r. Do tego obozu mógł trafić przez Dulag 121 i obóz Gross-Rosen.

110. Ppor. poż. Zdzisław Iwanicki- WSO. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego, po którym, był dowódcą plutonu w Oddziale III. Po tym jak przed wybuchem powstania Niemcy zarządzili ewakuację pojazdów rozwiązanej WSO do Rzeszy, znalazł się w grupie strażaków, którzy obsadzili rabowane samochody. Z zachowanych przekazów wynika, że pojazdy trafiły do Wrocławia. Nie znamy dalszych losów tego oficera, który wojny nie przeżył.

111. Plut. poż. Zenon Jabłonowski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

112. Instr. poż. Franciszek Jandy-Instruktor powiatowy w Nowym Tomyślu od 1937r. Wcześniej był nauczycielem (absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Poznaniu). Jako por. rez. WP kierował pracami przy wznoszeniu umocnień obronnych miasta Nowy Tomyśl. Dostał się do niewoli radzieckiej. Zginął w Katyniu w 1940r.

113. Str. Zdzisław Janisz –ZSP w Lublinie. Zginął podczas akcji gaśniczej-5.V.1944r

114. Str. Aleksander Janiszewski-LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru razem ze zmianą służbową i rozstrzelany 7.VII.1944r.. 

115. Str. Michał Janiszewski-WSO. Poległ w powstaniu warszawskim.

116. Plut. poż. Władysław Janociński-ZSP w Krakowie. Działał w GL-PPS. Aresztowany podczas pełnienia służby 15.VI.1945r. i osadzony na Montelupich. Następnie wywieziony do obozu Gross-Rosen. Otrzymał numer- 111 935. W ramach likwidacji i ewakuacji tego obozu, trafił do obozu Mittelbau-Dora-11.II.1945r. Tam zginął.

117. Str. Stanisław Janota-WSO. Zastrzelony przez nieznanych sprawców -14.X.1943r., na terenie Warszawy.

118. Plut. WSO Roman Jarosiński-WSO. Zginął 19.IX.1939r. podczas akcji ratowniczo-gaśniczej przy ul. Lekarskiej w Warszawie.

119. Płk poż?, insp. naczelny, ppłk poż., lub kpt. WSO? Szymon Jaroszewski-Szef Sztabu Komendy WSO. Oficer rez. WP. Odbył studia we Francji, gdzie w 1912r. wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich. Należał do „Sokoła”. W 1919r. na ochotnika wstąpił do WP. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Za odwagę i waleczność odznaczony m. in. Krzyżem Walecznych i mianowany ppor. WP. W pożarnictwie od 1921r., m. in., jako instruktor powiatowy w Radomsku. Od 1926r.-inspektor Woj. Nowogródzkiego, a od 26.X. 1929r.- inspektor naczelny Głównego ZSP RP. W 1937r. powołał w Biurze ZG- Wydział Techniczny, dla spraw zawodowych straży pożarnych. Współzałożyciel SRO „Skała” i jej II szef sztabu. Aresztowany podczas akcji - AB i osadzony na Pawiaku w Warszawie- 4. VI. 1940r. W obozie Auschwitz - od 15. VIII. 1940r. Miał numer-2821. Zmarł na Bloku 28 (obozowa/więzienna izba chorych/szpital)- 25.VI. 1942r.

120. Por. WP Jerzy Jaszczołt- Sulima ps. „Florian”- Komendant Straży Pożarnej PZUW w Warszawie. Był oficerem Kedywu- Oddział „Kolegium C”. Podczas powstania walczył w szeregach 8 kompanii, do której weszli żołnierze wspomnianego oddziału. Kompania stanowiła część Batalionu AK-„Kiliński”. Zginął 18.VIII. 1944r. podczas obrony kamienicy przy ul. Widok nr 21 na Śródmieściu.

121. Sierż. Jerzy Jaszczołt-WSO/ komendant SP Gazowni Miejskiej (L. Wanat „Apel…”,s 145, w źródłach). Więzień Pawiaka, który był komendantem więziennej straży pożarnej- „Feuerkommando”. Straż tą utworzono po pierwszych nalotach lotnictwa radzieckiego (23- 25VI.1941r.) na Warszawę. Należało do niej 27 więźniów*. Rozwiązano ją pod koniec XI. 1941r., po tym jak więźniowie-strażacy zostali przyłapani na kradzieży węgla dla polskiego strażnika więziennego. Ponadto- ustało zagrożenie ze strony lotnictwa radzieckiego. Jerzy Jaszczołt był organizatorem akcji szmuglowania grypsów na miasto. Po rozwiązaniu Fk, większość więźniów- strażaków trafiła do obozu Auschwitz lub została w różnych okolicznościach i momentach rozstrzelana. Po zwolnieniu z Pawiaka, J. Jaszczołt osadzony został w więzieniu Mokotowskim przy Rakowieckiej 37. Z tego więzienia został zwolniony. Poległ podczas powstania warszawskiego przy ul. Poznańskiej 11 w Warszawie.*W mojej opinii członków Feuerkommando należy traktować, jako strażaków przymusowych. Podobne komanda istniały we wszystkich obozach koncentracyjnych. Wcielano do nich generalnie rozpoznanych strażaków zawodowych i z OSP.

122. Kpt. poż. Klemens Jerka- Od 1932r., instruktor powiatowy w Sandomierzu (podczas okupacji Dystrykt Radom). Oficer od 1929r., a od następnego roku- instruktor powiatowy w Mławie. Komendant SRO „Skała’ w Sandomierzu- ps. „Podkowa”. Organizator Polskiej Organizacji Wojskowej i jej dowódca. Szef referatu organizacyjnego miejscowej Komendy Obwodu ZWZ/AK. Aresztowany 8. III. 1944r. i osadzony na Zamku w Sandomierzu. Stąd wywieziony do obozu Auschwitz. Z tej katowni trafił do obozu- Neuengamme. Otrzymał tam numer -47 975. Następnie w obozie zewnętrznym w Hamburgu. Tam zmarł 26. II. 1945r. K. Jerka walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W II RP, działał w ZHP, był radnym gminnym w Lubowidzu i powiatowym w Mławie oraz naczelnikiem OSP w Lubowidzu. Działał w Towarzystwie Rolniczym, Kółku Rolniczym, Kasie Stefczyka. Prowadził własny młyn i był sekretarzem Powiatowego Komitetu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego oraz członkiem komisji rewizyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej w Mławie.

123. Str. Władysław Jędraszkiewicz- WSO. Członek PPR. Po tym jak gestapo wpadło na trop komórki tej partii w WSO, został aresztowany przez gestapo i osadzony na Pawiaku. Rozstrzelany 23.I.1944r., w publicznej egzekucji u zbiegu ulic- J. Kilińskiego i Długiej. W obwieszczeniu z dnia 26.I.1944r. ujęto jego nazwisko wśród osób skazanych na karę śmierci.

124. Str. Edmund Jędrzejczak-WSO. Zginął w obozie Buchenwald- 11.I.1945r. Czy do tego obozu trafił poprzez Dulag 121 i obóz Gross-Rosen?

125. Str. Andrzej Judycki- Strażak-ochotnik OSP w Łukowie/praktykant OD CSP/strażak Oddziału II WSO. Rozstrzelany w ruinach getta podczas powstania warszawskiego.

126. Ogn. Albin Jugo-WSO. Szef zmiany Oddziału IV i naczelnik OSP Wołomin. We wrześniu 1939r. starszy podoficer dzielnicy Południe (siedziba w Oddziale III. Przy ul. Polnej 1) i dowódca samodzielnej sekcji gaśniczej. W czasie powstania warszawskiego, był dowódcą pododdziału przy ul. Okopowej 78 (garbarnia braci Pfeifferów). Autorzy „Księgi pamięci…”, s. 48., podają, że ogn. Albin Jugo został aresztowany przez Niemców za ukrywanie sprzętu pożarniczego i wywieziony do obozu Oranienburg. Tam w 1945r, zginął.

127. Kpr. poż. Zbigniew Jugo-OD CSP. Syn Albina. Zaginął bez wieści w 1945r.

128. Str. Aleksander Jurczak- LHD- ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru razem ze zmianą służbową i rozstrzelany 7. VII.1944r.

129. Kpt. poż. Konstanty Jurkowski- Instruktor powiatowy w Radomiu, a wcześniej w Kozienicach i komendant powiatowy SRO „Skała”. Jego dom mieszkalny był ważną bazą konspiracyjną. W działaniach konspiracyjnych uczestniczyły jego żona i córka. Aresztowany 9.XII.1943r. przez żandarmerię z Kozienic i osadzony w jej areszcie, a następnie trafił do policyjnego aresztu śledczego w Radomiu. Stąd wywieziono go do obozu Gross-Rosen na niemieckim wtedy Dolnym Śląsku. Zginął w tym obozie.

130. Ppor. poż Eugeniusz Kaudelko - Komendant ZSP w Bochni (Dystrykt Kraków). Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Ukrywał Żydów. Pierwszy raz aresztowany przez Niemców w II kw. 1943r. i po tygodniu zwolniony. Ponownie aresztowany po akcji w Skrzydlnej i osadzony na Montelupich. Rozstrzelany w styczniu 1945r.

131. Insp. poż.? Antoni Kazimierski-Komenda ZSP w Bydgoszczy (podczas okupacji w Rzeszy). Stracony przez Niemców 22.VII.1942r. w Bydgoszczy.

132. Str. Władysław Kaźmierczuk-WSO. Podczas powstania warszawskiego używał pseudonimu-„Kuba”. Zginął w powstaniu-20.IX.1944r.

133. Inż.? Wojciech Kieffer-pracownik cywilny (kreślarz) CSP. Działał w „Szarych Szeregach”. Podczas powstania, był żołnierzem II plutonu „Alek” w batalionie AK „Zośka”. Miał pseudonim „Burek”. Posiadał stopień plutonowego. Zginął 15.IX.1944r. w pobliżu domu na ul. Wilanowskiej 1.

134. Str. Wacław Kielan-WSO. Podczas powstania nosił pseudonim „Krzyżanowski”. Zginął podczas powstania warszawskiego

135. Str. Ryszard Kitalla-WSO. Pseudonim „Huragan” Zaginął 2.VIII.1944r .podczas powstania warszawskiego.

136. Por. Adam Klepa-WSO. Komendant/dowódca Oddziału IV przy ul. Chłodnej 3. Podczas obrony Warszawy- we wrześniu 1939r., początkowo oficer ds. łączności w dowództwie WSO, potem oficer liniowy Grupy „Północ”, a następnie dowódca dzielnicy Praga. W SRO „Skała”-szef ośrodka koordynacji Okręgu Stołecznego. W lipcu 1944r. komendant Oddziału I przy ul. Nalewki 3. Ujęty przez Niemców po zajęciu warszawskiej Starego Miasta (nie zdążył się z niej ewakuować kanałami). Podczas powstania jego żona Maria prowadziła z Ireną Komisarczyk, powstańczy szpital polowy. Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną-2.IX.1944r. do Dulagu 121. Następnie wywieziony do obozu Flossenbürg, w którym zginął 15.XII.1944 r. KRN uchwałą z 27.IV.1946r. przyznała mu pośmiertnie Krzyż Walecznych.

137. Str. Czesław Kluczyński-WSO. Wywieziony do karnego obozu pracy Treblinka I (nie mylić z obozem natychmiastowej zagłady w tym rejonie). Zginął w obozie – 19.III.1944r..

138. Michał Kołopolewski- zawodowy kierowca V Oddziału OSP w Łodzi. Aresztowany przez policję-27.VIII.1942r. i wywieziony do obozu Auschwitz, w którym zginął -2.III.1943r.

139. Str. Czesław Kondraciuk-WSO. Zginął karnym obozie pracy Treblinka I-19.III.1944r.   140. Kpr. poż. Wincenty Kondracki –WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

140. Instr. poż. Stefan Kopczyński- Komendant SP Zakładów Chemicznych w Tomaszowie Mazowieckim. Zginął na polu walki, jako żołnierz podczas kampanii wrześniowej.

141. Str. Jan Kos- WSO. Poległ na polu walki, jako żołnierz- 14.IX.1939r.

142. Str. Mieczysław Kosiba- LHD-ZSP w Krakowie. Należał do ruchu oporu- prawdopodobnie do GL PPS. Rozstrzelany przez Niemców- 25.XI.1943r.

143. Str. Stanisław Kosta- LHD-ZSP w Częstochowie. Aresztowany 23.II.1944r., po tym jak gestapo odkryło istnienie w jednostce komórki AK. Początkowo osadzony w więzieniu na Zawodziu, po czym wywieziony do obozu Gross-Rosen, a następnie do obozu Mauthausen-Gusen. Otrzymał w nim numer- 128 340. Zginął 28.II.1945r.

144. Sierż. WSO Eugeniusz Koskowski-WSO. Poległ, jako żołnierz WP-16.IX.1939r.

145. Kpr. poż. Lucjan Kotański-(ur.-1922r.) -WSO. Rozpoczynał służbę w CSP, jako praktykant. Poległ, jako żołnierz AK na ul. Długiej-30.VIII.1944r. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

146. Ogn. Szczepan Kotański (ur.-1894.) -WSO. Ojciec Lucjana i Tadeusza. Podczas obrony stolicy we wrześniu 1939r.- przemiennie-starszy podoficer dyżurny Komendy Pożarniczego Ośrodka Obrony Warszawy i dowódca sekcji gaśniczej. Był żołnierzem AK-Obwód „Radwan”. Zginął, jako dowódca ochotniczej grupy samoobrony ludności podczas akcji przy ul. Wspólnej, na terenie Śródmieścia stolicy-17.IX.1944r. KRN uchwałą z 27.IV.1946r. przyznała mu pośmiertnie Srebrny Krzyż Zasługi.

147. Str. Tadeusz Kotański- (ur.-1919.) WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

148. Ppor. poż. Marian Kowalczuk-Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Zginął we Lwowie (Dystrykt Galicja), od 1941r w GG), w 1944r.

149. Str. Józef Kowalczyk-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

150. Str. Stefan Kowalczyk- WSO. Zginał podczas powstania warszawskiego.

151. Str. Henryk Kozłowski-WSO. Podczas powstania warszawskiego dostał się do niewoli i trafił do Dulagu 121 w Pruszkowie. Z niego został wywieziony do któregoś z obozów- być może do Gross-Rosen. Ślad po nim zaginął.

152. Jan Kozłowski- naczelnik? V Oddziału OSP w Łodzi. Należał do POWN, która prowadziła tajne nauczanie i organizowała pomoc socjalną. Skazany na karę śmierci i ścięty w Berlinie-31.XII.1941r.

153. Str. Stanisław Kozłowski- WSO. Aresztowany, w ramach akcji-AB i osadzony na Pawiaku, 3.VI. 1940r. Od 15.VIII.1940r. w obozie Auschwitz, w którym zginął- 6.II. 1941r.

154. Str. Juliusz Kozolubski-WSO. W AK miał pseudonim-„Julek”. Poległ podczas powstania na Mokotowie w 1944r.

155. Str. Franciszek Kraszewski-WSO. Poległ w powstaniu 1.IX.1944r.

156. Str. Edward Król-WSO. Przydzielony do straży, jako rezerwista. Poległ w obronie Warszawy- 10. IX.1939r. Po wojnie Naczelny Dowódca WP dnia 1 III.1946r. pośmiertnie przyznał mu Medal „Za Warszawę”.

157. Str. Ludwik Królikowski- WSO. Aresztowany i osadzony podczas akcji A-B, w Pawiaku- 4.VI. 1940r. W obozie Auschwitz- od 15.VIII. 1940r. Potem, w ramach przerzutów miedzy obozowych, trafił do obozu Neuengamme. Tam zginął 27.VI. 1941r.

158. St. sierż. Stanisław Kruk- WSO. Działacz PPS w WSO, koła oddziałowego Związku Pracowników Komunalnych i Instytucji Użyteczności Publicznej oraz Pracowniczego Komitetu Samopomocy Społecznej Pracowników Miejskich. D-ca plutonu Milicji PPS w Oddziale III WSO- pseudonim „Wacek”. Osadzony w ramach akcji A-B, na Pawiaku- 4.VI. 1940r. W obozie Auschwitz od 15.VIII. 1940r. Tam zginął 8.XII. 1940r.

159. Str. Edward Krupski- ZSP w Krakowie. Zmarł 3.III.1945r. w wyniku obrażeń, jakich doznał 24.I.1945r., w wyniku eksplozji min i amunicji lotniczej, zgromadzonej w baraku po niemieckiej policji przy ul. B. Głowackiego w Krakowie. Wspomniany barak opanowany był przez pożar, a eksplozja nastąpiła w momencie przystępowania do działań gaśniczych.

160. Str. Bolesław Krysiński- ZSP w Częstochowie. Więzień Auschwitz, w którym zginął.

161. Str. Bolesław Krzysztoń*-WSO. Zginął w pierwszym dniu powstania warszawskiego. Miał pseudonim-„Bogdan”.* Autorzy „Księgi pamięci…” na s.52 podają samo nazwisko strażaka z informacją, że zginął on z rąk hitlerowców.

162. Str. Feliks Krzywicki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

163. Plut. poż. Michał Krzyżanowski-WSO. W trakcie powstania warszawskiego wywieziony do obozu Mauthausen-Gusen. Tam zmarł- 28.X.1944r.

164. Str. Bolesław Książek-WSO. Najpierw osadzony był na Pawiaku. W obozie Auschwitz. Przebywał od 29.IV.1943r.Miał numer 119 325. W jego kartotece odnotowano, że był strażakiem. W 1944r. wywieziony do obozu Buchenwald, w którym zginął.

165. Str. Konstanty Kucharski-WSO. Zginął na Starym Mieście podczas powstania-5.VIII.1944r.

166. Str. Stanisław Kucharski- LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową i rozstrzelany-7.VII.1944r.

167. Str. Tadeusz Kuczyński-WSO. Aresztowany 6.II.1943r., w grupie ok 80 osób, w czasie likwidacji tajnej drukarni pisma „Szaniec” oraz składu broni, które mieściły się w budynkach przy ul. Dzielnej nr 44 i 46. Czy Kuczyński miał coś wspólnego z drukarnią lub składem broni? Rozstrzelany w Lasach Chojnowskich k/Piaseczna pod Warszawą-12.II.1943r.

168. Kpr. poż. Włodzimierz Kulesza-WSO. Podczas powstania dostał się do niewoli i trafił do Dulagu 121. Następnie został wywieziony do któregoś z obozów- być może Gross-Rosen. Ślad po nim zaginął

169. Str. Adam Kurdek- LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową. Rozstrzelany- 7.VII.1944r.

170. Str. Stanisław Kurek- WSO. Poległ podczas powstania-6.IX.1944r.

171. Sierż. poż. Jan Kurowski- WSO. Pełnił służbę w Oddziale I. Po nieudanej próbie przedostania się kanałami do Śródmieścia, wzięty do niewoli na Starym Mieście. Wyszedł z Warszawy do Dulagu 121 wraz z ludnością cywilną-2.IX.1944r. Następnie wywieziono go w podobozie Mauthausen-Gusen-Wiedeń-Sauerwerke (dzielnica Wiednia-Simmering). Tam zmarł 12 lub 15.IV.1945r. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

172. Str. Wacław Kurowski-WSO. Był działacz lewicowego Związku Zawodowego Pracowników Użyteczności Publicznej. Poległ na Starym Mieście -6.VIII. 1944r.

173. Sierż. Stefan Kurzynoga – WSO. Podczas obrony Warszawy w 1939r., dowódca samodzielnej sekcji gaśniczej/ starszy podoficer dzielnicy Warszawa-Północ. Osadzony w na Pawiaku, w ramach akcji specjalnej- AB- 4.VI. 1940r. W obozie Auschwitz- od 15. VIII. 1940r. Miał numer - 3102. Zginął- 21 lub 28 X. 1942r.

Na stronie internetowej KG PSP jest zakładka -„Słownik biograficzny pożarników polskich”. Wśród umieszczonych tam biogramów są m. in. wspomnianych w niniejszej pracy: Stanisława Gieysztora oraz ks. Marcina Szkopowskiego. Niestety nie ma tam biogramów płk poż. Jerzego Lgockiego, płk poż. Józefa Mikuły czy mjr WP Feliksa Nowotnego - dlaczego?

185. Ppor. poż. Wiesław Lgocki- Biuro KTP w Krakowie. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP (był wtedy równocześnie wykładowcą budownictwa). Działał w SRO „Skała”-pseudonim konspiracyjny -„Jastrzębiec”. Łącznik komendanta głównego „Skały”. Studiował architekturę (prawo?). Aresztowany podczas ulicznej łapanki na terenie Krakowa i osadzony na Montelupich, jako zakładnik. Został rozstrzelany, co ogłoszono na tzw. „afiszu śmierci” z dnia 14.XI.1943r..

186. Str. Lucjan Lisek- Strażak LHD- ZSP w Częstochowie. Należał do AK. Aresztowany 23.II.1944r. i rozstrzelany w zbiorowej egzekucji 25.III.1944r. na ul. Paulińskiej.

187. Kpr. Mieczysław Łabędź-ZSP w Krakowie. Zginął 24.I.1945r., w wyniku wybuchu miny i amunicji lotniczej, przechowywanej w baraku należącym podczas wojny do niemieckiej policji przy ul. B. Głowackiego w Krakowie. Wybuch nastąpił podczas rozwijania się do gaszenia, powstałego wcześniej pożaru wspomnianego baraku.

188. Ppor. poż. ? Władysław Łastowski- Do wybuchu wojny instruktor powiatowy w Nieświeżu w woj. nowogrodzkim. Aresztowany w Wilnie (Litwa była wtedy pod okupacją niemiecką i częścią tzw.- Ostlandu), w 1942r. Zginął w więzieniu w Wilnie.

189. Str. Jerzy Łącki- WSO. Poległ w podczas powstania -30.VIII.1944r.

190. Str. Teodor Łąkowski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

191. Str. Kazimierz Łuba- WSO. Telefonista Oddział II. Członek PPR. Więziony na Pawiaku. Wyrokiem sądu policyjnego, rozstrzelany 28.I.1944r. przy Al. Jerozolimskich 31 lub w ruinach getta. Wyrok z datą- 29.I.1944r. upubliczniono-2.II.1944r.

192. Insp. poż.(ppłk poż?) Jan Łuczyński.- Jeden z pierwszych polskich zawodowych oficerów pożarnictwa. Rozpoczynał służbę w Związku Floriańskim. Po powstaniu Związku Lubelskiego, w 1922r. został jego inspektorem. Był kolejno instruktorem powiatowym w Puławach, Krasnymstawie, zastępcą inspektora wojewódzkiego w Lublinie, inspektorem wojewódzkim w Lublinie i Brześciu n/Bugiem. Wobec groźby aresztowania przez NKWD przeniósł się do Lublina. Aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu na Zamku w Lublinie. W Auschwitz- od 6.IV. 1941r. Miał numer- 14 511. Rozstrzelany-28.X. 1942r.?

193. Str. Wiesław Łukaszewski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

194. Insp. poż. Henryk Łuszczkiewicz- Komendant ZSP w Grodnie w woj. białostockim. Aresztowany przez żołnierzy Armii Czerwonej lub funkcjonariuszy NKWD, jesienią 1939r.

195. Str. Mieczysław Maciejewski- LHD-ZSP w Częstochowie. Należał do AK. Aresztowany 23.II.1944r. i osadzony w więzieniu na Zawodziu. Rozstrzelany w zbiorowej egzekucji na ul. Paulińskiej-25.III.1944r. Maciejewski po oddaniu salwy przez pluton egzekucyjny pozostał nietknięty i jak pisze J. Pietrzykowski ( s.120, w wykazie źródeł), wykrzyknął do zgromadzonego przymusowo i mocno przerażonego tłumu „ Nazywam się Maciejewski dajcie znać mojej matce na ulicy Piłsudskiego” i zanim dobiegł do niego Niemiec z pistoletem, by go zastrzelić- zakończył mocnym okrzykiem: Niech żyje Polska”.

196. Str. Jan Macieszczyk-LHD-ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru wraz z ze zmianą służbową i rozstrzelany -7.VII.1944r

197. Str. Jerzy Madziński-WSO. Przydzielony do straży, jako rezerwista. Zginął podczas akcji ratowniczo-gaśniczej-25.IX. 1939r.

198. Władysław Magierski-WSO. Zginął w obozie Mauthausen-Gusen-8.XII.1944r.

199. Mł. instr. poż. Antoni Magolan- Instruktor powiatowy w Lublinie. Wieziony na Zamku w Lublinie. W obozie Auschwitz od 6.VI.1941r. Zmarł w nim-9.XI.1941r.

200. Bronisława Majda-CSP. Pracownik cywilny. Zginęła w budynku CSP podczas powstania. Szkoła stanowiła ważny i silny ośrodek powstańczego oporu.

201. Str. Franciszek Majda-CSP. Podczas powstania na Żoliborzu, w strażackiej kompanii Milicji PPS. Zginął w powstaniu, w budynku CSP. Był mężem Marii.

202. Str. Leonard Malarski- LHD- ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową i rozstrzelany 7.VII.1944r.

203. Str. Mieczysław Malarski- LHD- ZSP w Radomiu. Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową i rozstrzelany-7.VII.1944r. Kim byli dla siebie obaj strażacy?

204. Ogn. Franciszek Malik-Wiązewicz- CSP. Fotograf szkoły. Podczas powstania w grupie technicznej (ratownictwa technicznego) 259 strażackiego plutonu, który wchodził w skład zgrupowania AK „Żywiciela”. Zginął podczas bombardowania zabudowy przy ul. Sułkowskiej i Tucholskiej na Żoliborzu-24.VIII.1944r.

205. Mł. instr. poż. Michał Malinowski- Instruktor powiatowy w Świeciu n/Wisłą. Po napaści Niemców na Polskę udał się wraz z naczelnikiem OSP Świecie n/Wisłą Leonem Witkowskim na pomoc płonącej Warszawie. Po tym jak w samochodzie pożarniczym wyczerpało się paliwo i chcą zapobiec przejęciu pojazdu przez Niemców- spalili go. Po powrocie do Świecia obaj zostali aresztowani. Następnie w okolicach wsi Grupa i Mniszek pod Grudziądzem, dnia 11.XI.1939r. obu rozstrzelano.

206. Str. Szczepan Materko-WSO. Zginął podczas obrony Warszawy- 10.IX.1939r.

207. Str. Ignacy Matoga-ZSP w Krakowie. Aresztowany przez gestapo- 10.XI.1942r., po czym ślad po nim zaginął.

208. Str. Kazimierz Matusz-WSO Zaginął podczas powstania warszawskiego.

209. Str. Czesław Matuszewski-WSO. Podczas obrony Warszawy- we wrześniu 1939r.-dowódca samodzielnej sekcji gaśniczej. Żołnierz batalionu AK im. „Stefana Czarnieckiego” pseudonim „Szybki”. Walczył na Starym Mieście. Wyszedł ze stolicy z ludnością cywilną do Dulagu 121. Potem wywieziono go do obozu Mauthausen-Gusen. Tam zginął- 17.I.1945r. Po wojnie- 5.V.1946r. pośmiertnie odznaczony „Medalem za Warszawę 1939-1945”.

210. Str. Bronisław Matysek- Strażak LHD-ZSP w Krakowie. Pełnił służbę w Oddziale II na Podgórzu. Należał do AK. Zmarł 29.VII.1944r., w wyniku postrzelenia się przy rozładowywaniu broni. Fakt tragicznego zdarzenia ukryto przed Niemcami.

211. Por. poż. Stanisław Mazan –Instruktor powiatowy w Nowym Sączu (Dystrykt Kraków) od 1942r. W l. 1937-1939- zastępca komendanta zawodowej Portowej Straży Pożarnej w Gdyni. Działał w ZWZ/AK. Kurier i przewodnik na Słowację i Węgry. Stał na czele SRP „Skała” w pow. nowosądeckim.. Aresztowany 14.XI.1943r, w Nowym Sączu. Osadzony na Montelupich. Rozstrzelany 12.I. 1944r. w Męcinie k/Limanowej. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Partyzanckim.

212. Sierż. poż. Eugeniusz Merchel-WSO/Oddział IV. Na początku września 1944r. dostał się na Starym Mieście do niemieckiej niewoli i wywieziony został -2 tego miesiąca do Rzeszy lub rozstrzelany na warszawskiej Woli.

213. Ppor. poż. Artur Michalewski- CSP. Wykładowca i instruktor. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Zginął podczas obławy niemieckiej po akcji w Skrzydlnej- 22.X.1943r.

213. Str. Ewaryst Michalski-WSO. Zginął w Rzeszy- w 1944r.

214. Kpr? poż. Jerzy Michalski- WSO. Słuchacz kursu uzupełniającego dla podoficerów zawodowych w CSP. Za pozorowanie gaszenia ognia postrzelony przez niemieckich policjantów (2.VII.1943r., pożar warsztatów i garaży SS przy ul. Barokowej 2,wywołany działaniem dywersyjnym ppor. poż. J. Lgockiego i J. Michalskiego). Zmarł po kilku dniach w szpitalu. Pośmiertnie odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

215. Ppor.? poż. Andrzej Mierzanowski- CSP. Działał w SRO „Skała” Ranny podczas akcji w Skrzydlnej-21.X.1943r. i nazajutrz rozstrzelany.Andrzej Mierzanowski, był synem Wacława- członka Rady Naczelnej Głównego ZSP RP, wojewódzkiego inspektora woj. warszawskiego, zastępcy inspektora naczelnego ZSP RP, wykładowcy COWP. Po wojnie płk poż.i nauczyciel, w pożarniczych szkołach oficerskich. Jego żona i matka Andrzeja –Zofia, była pracownikiem Biura Związku Floriańskiego, a następnie Biura GZSP RP

216. Str. Stefan Migdalski -WSO. Poległ w czasie powstaniu na Starym Mieście-5.VIII.1944r.

217. Str. Paweł Mikołajewski-WSO. Podczas obrony Warszawy- d-ca samodzielnej sekcji gaśniczej. Za ofiarną służbę podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939r., uhonorowany Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Aresztowany i osadzony na Pawiaku, 30.VII. 1940r. W obozie Auschwitz- od 15.VIII. 1940r. Zginął w obozie- 3 grudnia 1940r.

218. Sierż. Stefan Miller- WSO. Szef zmiany Oddziału II. We wrześniu 1939r.- d-ca samodzielnej sekcji gaśniczej. Do niewoli dostał się na Starówce-2.IX.1944r. Następnie wywieziony do Rzeszy lub rozstrzelany na Woli.

219. Str. Janusz Millo-OD CSP. Więziony na Pawiaku i poddawany przesłuchaniom na Szucha. Skazany na karę śmierci 31.XII.1943r. Rozstrzelany na ul. Górczewskiej, w ruinach getta- 13.I.1944r

220. Sierż. Henryk Miniewski- CSP. Podczas powstania członek grupy technicznej (ratownictwa technicznego) 259 strażackiego plutonu w zgrupowaniu AK „Żywiciel”. Zginął podczas bombardowania zabudowy przy ulicach Sułkowskiej i Tucholskiej na Żoliborzu w Warszawie-24.VIII.1944r.

221. Sierż. Józef Morozos-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

222. Por. poż? Bogdan Mozal- Komendant Straży Pożarnej Zakładów Skórzanych w Radomiu, b. naczelnik OSP Radom. Należał do AK. Aresztowany i wywieziony do obozu Auschwitz z żoną i dwoma córkami, które również działały w AK. W obozie Auschwitz 24.VI.1943r. Jeszcze tego roku wywieziony do obozu Buchenwald, w którym zmarł? zginął? W „Kalendarzu Oficera Strażackiego na rok 1934”-s. 54, wykazany, jako st. instruktor- członek Korpusu Technicznego w stanie nieczynnym.

223. Sierż. poż. Mikołaj Możdżonek- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

224. Por. poż. Wacław Mścichowski – WSO. Podczas obrony Warszawy, zastępca szefa dzielnicy Praga. Aresztowany w ramach akcji A-B i osadzony na Pawiaku- 4.VI. 1940r. W obozie Auschwitz- od 15.VII. 1940. Miał numer-1608. Zginął -28 kwietnia 1942r.

225. Str. Kazimierz Nasiukiewicz-WSO. Wywieziony do Rzeszy, prawdopodobnie po powstaniu w 1944r. i tam zginął.

226. Por. poż. Józef Naumiuk-Instruktor powiatowy we Włodawie (Dystrykt Lublin), a w l. 1934-1939- we Włodawie. Naczelnik OSP Swory k/Międzyrzeca Podlaskiego. Założyciel podziemnej organizacji „Orzeł Biały”. Więziony na Pawiaku. W obozie Auschwitz- od 6.IV. 1941r. Miał numer- 14 605. Zginął -12 lub 15.XII. 1941r.

227. Str. Franciszek Nić-WSO. Wywieziony w 1944r. do Rzeszy i ślad po nim zaginął.

228. Kpr. poż. Tadeusz Niedzielski-WSO. Rozstrzelany na terenie Pawiaka, rankiem 24.V.1944r., w grupie ok.150 więźniów, których skreślono z transportu przeznaczonego do obozu Stutthof. Por. płk poż. J. Lgocki.

229. Mł. instr. poż. Witold Nieborak- ZSP w Poznaniu. Poległ w Puszczy Kampinoskiej, we wrześniu 1939r., jako por. rez. i d-ca plutonu 17 Pułku Ułanów.

230. Str. Władysław Nowak- ZSP w Krakowie. Zginął dnia 2.II.1945r., podczas przeprowadzania rozpoznania pożaru d. Banku Zbożowego przy ul. Mikołajskiej.

231. Feliks Nowotny- B. oficer armii CK. W l.1903-1920- naczelnik (komendant) Miejskiej (zawodowej) SP w Krakowie. Uczestnik zjazdu polskich straży pożarnych z terenu Królestwa Polskiego w Częstochowie- 21.VIII.1909r. W 1910r., w związku z obchodami 500-lecia bitwy pod Grunwaldem, wprowadził do krakowskiej straży (potem przejęły pozostałe straże w zaborze austriackim) umundurowanie wyjściowe wzoru polskiego. Od 1921r. pełnił służbę w Ministerstwie Spraw Wojskowych- mjr. WP. Prawdopodobnie od 1924. prowadził własne Biuro Techniczno-Pożarnicze i działał w ochotniczym pożarnictwie. Od listopada 1937r. stał na czele nowo utworzonego Wydziału Technicznego dla spraw zawodowych straży pożarnych ZSP RP. We wrześniu 1939r. pełnił służbę w Szefostwie Sł. Przeciwpożarowej Warszawy/WSO. Od XII 1939r., jako oficer łącznikowy z władzami niemieckiej policji porządkowej, uczestniczył w rozmowach nt. kształtu ochrony przeciwpożarowej na terenie GG. Zorganizował Urząd Komisarycznego Kierownika Technicznego Polskich Straży Ogniowych (por. płk poż. J. Lgocki). Uczestnik zebrania założycielskiego SRO „Skała” i członek jej KG. Zmarł 3.II.1940r. z powodu obrażeń, jakich doznał we wrześniu 1939r.

232. Str. Józef Oczkodin-ZSP w Krakowie. Zmarł 13.II.1945r. w wyniku zatrucia oparami benzyny podczas akcji dnia 25.I.1945r. przy ul. L. Rydla.

233. Str. Zenon Odrobiński-WSO. Zastrzelony przez Niemców podczas akcji gaśniczej na terenie getta-23.IV.1943r., w którym od 19.IV., trwało powstanie.

234. Str. Zbigniew Okolski- WSO. Zabity przez Niemców na jednej z warszawskich ulic

235. Str. Mieczysław Olewiński-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

236. Str. Zygmunt Onuszkiewicz- WSO. Ranny podczas gaszenia pożaru 25.VIII.1939r. Zginął 6.VIII.1944r. podczas akcji na ul. Freta 10. KRN uchwałą z dnia 27.IV.1946r. pośmiertnie przyznała mu Srebrny Krzyż Zasługi.

237. Str. Leon Orzechowski- ZSP w Grudziądzu. Zastrzelony przez Niemców podczas pełnienia służby-1.III.1945r.

238. Str. Kazimierz Osiński-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

239. Str. Aleksander Ostrowski-WSO. Poległ na Żoliborzu-25.VIII.1944r.

240. Por. poż. Henryk Ostrowski -ZSP w Krakowie. Zmarł na skutek obrażeń, jakich doznał po uderzeniu samochodu pożarniczego w słup energetyczny, 25.III.1942r. pod Miechowem. Zmarł w szpitalu, w Miechowie.

241. Str. Stanisław Paciorek-WSO. Magazynier Oddziału II. Członek PPR. Osadzony przez gestapo na Pawiaku. Na podstawie wyroku z sądu policyjnego rozstrzelany 28.I.1944r., w Al. Jerozolimskich 31 lub w ruinach getta. Obwieszczenie z datą 29.I., upubliczniono – 2.II.1944r.

242. Str. Stefan Paczkowski-WSO-Przydzielony do straży, jako rezerwista. Zginął podczas akcji 25.IX.1939r.

243. Michał Panicz-Pracownik cywilny CSP. Zginął na Pawiaku w 1944r.

244. Str. Jerzy Papliński- ZSP w Siedlcach (Dystrykt Warszawa). Był żołnierzem AK lub NSZ- kpr. podchor. „Jurek”. Dnia 5.VII.1943r. wraz z kolegą dokonał zamachu na Alberta Fabischa- Reichsdeutscha i komisarza na miasto Siedlce, który słynął ze szczególnego okrucieństwa, głównie wobec miejscowej ludności żydowskiej. Papliński został aresztowany 17.XII.1943r. w trakcie rozrzucania ulotek i rozstrzelany.

245. Sierż. poż. Stanisław Paradowski-WSO. Po powstaniu trafił do obozu Mauthausen-Gusen, gdzie zginął 18.I.1945r.

246. Str. Hieronim Pasturczak- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

247. Str. Ryszard Pawlak-WSO. Należał do PPR. Po aresztowaniu przez gestapo trafił na Pawiak. Na podstawie wyroku sądu policyjnego skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 28.I.1944r. przy Al. Jerozolimskich 31 lub w ruinach getta. Ogłoszenie wyroku nastąpiło -2.II.1944r.- obwieszczeniem datowanym na 29.I.1944r.

248. Str. Ludwik Pawlik-WSO. Zaginął bez wieści w 1943r.

249. Mł. instr. poż. Ernest Pawlita- Absolwent kursu oficerskiego w COWP, w 1939r. Zmarł w szpitalu, w wyniku odniesionych obrażeń podczas obrony Warszawy.

250. Por. Tadeusz Pawłowski-Przed wojną komendant ZSP w Grodnie w woj. białostockim. W WSO, komendant/dowódca Oddziału III. Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939r.-początkowo dowódca Dzielnicy Południe, a następnie Dzielnicy Praga. Więziony na Pawiaku. Rozstrzelany w zbiorowej egzekucji w lesie od Palmirami-20 lub 21. VI.1940r.

251. Kpr. Zbigniew Pawłowski-OD CSP. Zginął podczas akcji w Skrzydlnej.

252. Insp. poż. WP Franciszek Pianko-Inspektor wojewódzki w Wilnie. W 1917r. w m. Końskie, został zastępcą komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej. Miał wtedy 17 lat. Posiadał pseudonim „Babinicz”. Oficer pożarnictwa- od poł. l. 20.XX w. Walczył w wojnie obronnej, jako oficer rezerwy-ppor. Po zajęciu wschodnich terenów II RP przez Armią Czerwoną, został aresztowany (przebywał wtedy na białostocczyźnie) i w 1940r. wywieziony do ZSRR. Po utworzeniu Armii Polskiej na Wschodzie (d-ca gen. dyw. Władysław Anders) trafił do m. Wrewskoje na terenie Uzbeckiej SRR, gdzie znajdowało się m. in. Centrum Wyszkolenia Armii. Zmarł 12.III.1942r. Nie można wykluczyć osadzenia Fr. Pianki, w obozie jenieckim w tej miejscowości lub innej- tuż po deportacji do ZSRR.

253. Kpr. Stanisław Piasecki –WSO. Podczas powstania wywieziony do obozu na terenie Rzeszy, w którym jeszcze w 1944r. poniósł śmierć.

254. Sierż. poż. Stefan Piątkowski-WSO. Poległ na Starym Mieście podczas powstania- 6.VIII.1944r.

255.Str. Zenon Pielachowski-WSO. Dowódca drużyny w oddziale partyzanckim GL. Nosił pseudonim „Dzierżyński’ Zginął podczas walk z Niemcami w Puszczy Solskiej, w II poł. czerwca 1944r.

256. Str. Kazimierz Pietrusiewicz (Ur.-1894r.) WSO- Po powstaniu wywieziony do obozu Mauthausen-Gusen. Tam zginał- 18.I.1945r.

257. Str. Zdzisław Pietrusiewicz (Ur.-1923r.) -WSO. Wywieziony do obozu Mauthausen-Gusen. Tam zginał 18.I.1945r. Kim byli wobec siebie Kazimierz i Zdzisław?

258. Str. Edmund Pij- LHD-ZSP Radom Należał do G/AL. Aresztowany podczas dyżuru ze zmianą służbową i natychmiast rozstrzelany-7.VII.1944r.

259. Ppor. poż. Bronisław Piwowar-Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Zastępca instruktora powiatowego w Nowym Sączu. Działał w SRO „Skała”. Aresztowany 14.XI.1943r. -w związku z akcją w Skrzydlnej i osadzony na Montelupich. Rozstrzelany w m. Męcina k/Limanowej-12.I.1944r. Pośmiertnie uhonorowany Krzyżem Partyzanckim.

260. Str. Janusz Płachtowski-WSO. Walczył, jako żołnierz AK- Harcerski Batalion ”Zośka”- pluton „Kedywu Kolegium”. Poległ w powstaniu-11.VIII.1944r. na ul. Stawki.

261. Kpr. poż. Józef Podgórski-WSO. Poległ w powstaniu- 17.VIII.1944r.

262. Kpr. poż. Wojciech Pogorzelski- CSP. Syn Michała Pogorzelskiego*. Zginął w walce z hitlerowcami 29.VI.1944r., w Pilawie k/Garwolina.*Przed wojną oficer w biurze inspektora wojewódzkiego w Warszawie i kierownik ochrony przeciwpożarowej w Ministerstwie Skarbu. Podczas wojny współorganizator CSP i nauczyciel. Pełnił też służbę w biurze KTP. Działał w AK i SRO „Skała”, jako zastępca komendanta okręgu stołecznego. Uczestniczył w powstaniu. Po wojnie był m. in. komendantem ZSP w Kielcach i nauczycielem w COSzP.

263. Kpr. poż. Marian Polak (ur.-1896.) –WSO. Po nieudanej próbie wyjścia kanałami do Śródmieścia, wzięty do niewoli na Starym Mieście. Wyszedł z ludnością cywilną do Dulag 121- 2.IX.1944r. Następnie wywieziony do obozu na terenie Rzeszy. Zginął w1944r.

264. Kpr. Stanisław Polak (ur.-1925r.) -WSO. Zaginał podczas powstania warszawskiego.

265. Kpr. poż? Władysław Poll- OSP w Łodzi. Aresztowany podczas ulicznej łapanki w Łodzi. Rozstrzelany w Zgierzu.

266. Inż. Stanisław Pomirski-CSP. Rozstrzelany podczas powstania- we wrześniu 1944r.

267. Str. Ryszard Pośniak-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

268. Mł. instr. poz. Włodzimierz Potz-OSP w Łodzi. Zginął w wojnie obronnej, jako por. kawalerii –dowódca szwadronu 6 Pułku Strzelców Konnych w składzie Kresowej Brygady Kawalerii Armii „Łódź”.

269. Str. Piotr Powoniak-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

270. Kpr. poż. Wojciech Prokop-CSP. Zginął w powstaniu warszawskim.

271. Kpr. poż. Jan Pryczek- CSP. Uczestnik ataku na posterunek w Skrzydlnej. W wyniku obławy schwytany przez Niemców i rozstrzelany na terenie Nowego Sącza- 31.X.1943r.

272. Str. Jan Roman Przybysz-WSO. Zginął 10.IX.1939r., podczas akcji ratowniczo-gaśniczej przy ul. Lekarskiej w Warszawie.

273. Str. Stanisław Puk-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

274. Kpr. poż. Piotr Puszko-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego

275. Kpr. poż. Stanisław Pyciak-ZSP Kraków. Należał do GL-PPS. Aresztowany na dyżurze i osadzony na Montelupich-15.VI.1944r. Następnie wywieziony do obozu Gross-Rosen, w którym zginął.

276. Str. Leon Rakowski- LHD-ZSP w Częstochowie. Należał do AK. Aresztowany 23.II.1944r. i osadzony w więzieniu na Zawodziu. Rozstrzelany 25.III.1944r., w egzekucji na ul. Paulińskiej w Częstochowie.

277. Str. Kazimierz Rawa-WSO. Po powstaniu wywieziony do Rzeszy, gdzie w nieznanych okolicznościach zginął?, zmarł?.

278. Str. Franciszek Rączka- ZSP w Jaśle. Zginął w wyniku wypadku? w 1944r.

279. Str. Józef Rembelski -WSO. W trakcie powstania trafił z cywilami do Dulagu 121. Stąd wywieziony, do któregoś z obozów na terenie Rzeszy. Tam zginął?, zmarł?- 24.XI.1944r.

280. Str. Aron Retman-Skierowany jako rezerwista WSO. Poległ w obronie stolicy-24 lub 25.IX.1939r.

281. Str. Michał Rogowski- V Oddział OSP w Łodzi. Należał do ruchu oporu. Aresztowany przez policję 27.VIII. 1942r. Przetrzymywany w więzieniu policyjnym Radegast, a następnie wywieziony do obozu Auschwitz, w którym zginął, w marcu 1943r.

282. Inż. bud. Mieczysław Rogowski- CSP. Wykładowca budownictwa i prewencji. Uczył też w COWP. Zmarł w powstańczym szpitalu przy ul. Mokotowskiej 55, z powodu odniesionych ran podczas walk w powstaniu-na Śródmieściu.

283. Str. Franciszek Rojek- WSO. Aresztowany 4.VI.? 1940r.w ramach akcji specjalnej A-B. Osadzony na Pawiaku, a następnie –od 15.VIII. 1940r., w obozie Auschwitz. Miał numer więźniarski- 1525. Zmarł w obozie-15 sierpnia 1941r.

284. Str. Wiktor Romanowski-WSO. Zginął podczas akcji gaśniczej -26.IX.1939r.

285. Str. Tadeusz Różycki- WSO. Po powstaniu wywieziony do Rzeszy gdzie zginął.

286. Str. Henryk Rudnicki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

287. Kpr. poż. Władysław Rusołowski- V Oddział OSP w Łodzi. Odznaczony krzyżami: Walecznych i za Dzielność i Odwagę. Działał w ruchu oporu. Aresztowany 27. VIII. 1942r. i osadzony w Radegast. Następnie trafił do obozu Auschwitz, w którym zmarł w marcu 1943r.

288. Mł. insp. poż. Eugeniusz Rusek- Komendant ZSP w Wilnie od 1930. Wcześniej był komendantem Miejskiej (zawodowej) Straży Pożarnej w Siedlcach i tamtejszym instruktorem powiatowym. Wywieziony na Syberię po 15.VI.1940r. Zmarł na terenie ZSRR.

289. Str. Edward Rybak-WSO. Zginął podczas akcji przy ul. Miodowej 14 na Starym Mieście- 25.VIII.1944r.

290. Str. Zygmunt Rzepkowski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego

291. Str. Jan Sankowski-WSO. Poległ jako żołnierz podczas wojny obronnej 1939r.

292. St. inst. poż. Eugeniusz Schmidt (ur.-1903.) - Kwatermistrzostwo Dowództwa Okręgu Korpusu nr 1. w Warszawie, por. WP. Zginął z rąk NKWD w Katyniu. Na liście ofiar pod nr.-14 908. Pośmiertnie, w 2007r. awansowany do stopnia kapitana.

293. Ppor. poż Ryszard Schmidt (ur.-1907r.) - Komendant SP w Zakładach Amunicyjnych „Pocisk” w Warszawie i Rembertowie. Rozstrzelany przez hitlerowców w 1944r Kim, byli wobec siebie obaj oficerowie?

294. Str. Edmund Serwatko-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego

295. Str. Zygmunt Siedlecki- WSO. Aresztowany w ramach akcji-AB i osadzony na Pawiaku- 4.VI. 1940r. W obozie Auschwitz od 15.VIII. 1940r. Zginął 18. IV. 1944r.

296. Str. Henryk Sitarek-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

297. Kpr. poż. Marian Skalski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

298. Kpr. poż. Ryszard Skowroński -WSO. Zmarł 23.VII.1940r., od ran odniesionych podczas walk w obronie stolicy, we wrześniu 1939r.

299. Kpr. Leon Skrzypkowski-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

300. Str. Emil Słonecki- WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

301. Str. Władysław Słupek-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

302. Str. Franciszek Smarzewski- ZSP w Bydgoszczy. Zginął na polu walki 7.X.1939r. Pochowany w Kobryniu na Kresach Wschodnich.

303. Str. Wiesław Sokólski-WSO. Należał do NOW, która w części scaliła się z AK. Posiadał stopień- kpr. podchor. W powstaniu walczył na południowym Śródmieściu w szeregach plutonu 1121, szturmowa kompania „Grażyna” batalion „Gustaw”. Po kapitulacji- 4. X. 1944r. wymaszerował w kolumnie powstańców do Ożarowa. Następnie został wywieziony na teren Austrii, gdzie umieszczono go, w obozie jenieckim- Stalag XVIII 317 C w Markt Pongau. Numer jeniecki- 223447. Dalsze losy nieznane.

304. Plut. poż. Jan Sokołowski-Słuchacz kursu w CSP. Zginął w Lwowie w 1944r

305. Str. Marian Sowiński-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

306. Str. Roman Stachura-WSO. Po aresztowaniu osadzony na Pawiaku. W obozie Auschwitz od 6.IV.1941r. Miał numer-13 664. Zmarł w Bloku 28-dnia 5.VI.1942r.

307. Str. Stefan Stachura- WSO. W trakcie powstania został osadzony w Dulagu 121. W obozie Auschwitz znalazł się- 4.IX. 1944r. Miał numer 193 825. Następnie trafił do obozu Flossenbürg. Tam zginął.

308. Por. poż. Jan Staliszewski- Instruktor powiatowy w Lublinie. Aresztowany w 1941r. i osadzony w więzieniu na Zamku, w Lublinie. Następnie wywieziony do obozu Auschwitz, w którym zginął.

309. Str. Wiktor Starkel- WSO. Zaginął w 1943r. lub 1944r.

310. Str. Jan Stępiński-WSO. Żołnierz AK z ze zgrupowania „Kryska”- pseudonim-„Żak”. Poległ w powstaniu we wrześniu 1944r. na Górnym Czerniakowie. W zgrupowaniu był m.in. pluton strażacki.

311. Str. Zygmunt Stolarski-WSO- Kierowca. Osadzony w Dulagu 121, skąd został wywieziony do obozu Auschwitz. Znalazł się w nim- 17.IX. 1944r. Następnie trafił do obozu Buchenwald, w którym-zginął

312. Instr. poż. Stanisław Styliński – Instruktor powiatowy w Rudkach w woj. lwowskim. Zamordowany przez ukraińskich nacjonalistów, w 1939r

313. Sierż. poż. Józef Syrek- WSO. Szef zmiany w Oddziale II. Wzięty do niewoli na Starym Mieście-2.IX.1944r. Wyszedł do Dulag 121 z ludnością cywilną. Potem wywieziony do obozu w Rzeszy. Tam zmarł?, zginął? jeszcze w 1944r.

314. Str. Stefan Syrek- ZSP w Krakowie. Należał do GL-PPS. Aresztowany 20.VI.1944r. podczas pełnienia służby. Osadzony w więzieniu na Montelupich. Następnie wywieziony do obozu Gross-Rosen, w którym zginął.

315. Por. poż. Michał Szaroma Naczelnik, komendant ZSP w Jaśle- od 1934r. Wspólnie z kpt. poż. Kazimierzem Głąbem prowadził tajną podchorążówkę AK. Działał w SRO „Skała”. Aresztowany po akcji w Skrzydlnej i jako zakładnik wywieziony na Montelupich. Rozstrzelany na terenie miasteczka Słomniki, dnia 11.XII.1943r. Tam też pochowany.

316. Kpt. poż. Józef Szeleżniak (Szeleźnik) –ZSP w Krakowie. Oficer zmianowy. Zginął 2.II.1945r., podczas prowadzenia rozpoznania, w strefie silnego zadymienia pożaru dawnego Banku Zbożowego przy ul. Mikołajskiej w Krakowie.

317. Ogn. Józef Szewczyk- CSP. Chor. rez. WP z Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. Instruktor zawodu pożarniczego w CSP i szef kursów podoficerskich. Prowadził pracownię sprzętu przeciwgazowo- dymowego szkoły. Więzień Pawiaka. Rozstrzelany w największej do tego momentu egzekucji, która była częścią tzw. Aktion-akcji ulicznych masowych egzekucji, na ul. Gęsiej 29.V. 1943r., dokąd wywożono skazanych w grupach (łącznie ca 530 osób), począwszy od godz. 8 rano do 13. Po egzekucjach ciała ofiar spalono w ruinach getta..

318. Mjr? poż ks. kanonik dr Marcin Szkopowski- Pierwszy kapelan WSO. W l. 1916-19- kustosz ZG Związku Floriańskiego i kapelan tego Związku. Zginął podczas powstania- 2.IX.1944r., przysypany gruzami kościoła Św. Marcina przy ul. Piwnej na Starym Mieście.

319. Str. Zygmunt Szpielewicz-WSO. Poległ w powstaniu warszawskim.

320. Kpr. Józef Sztylka-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego

321. Str. Feliks Szubski –WSO. Aresztowany w nocy z 12 na 13.I. 1941r. i osadzony na Pawiaku za posiadanie broni lub kontakty z nielegalną organizacją. W obozie Auschwitz, od 1. II. 1941r. Miał więźniarski numer- 9745. Zginął-10 lipca 1941r.

322. Str. Janusz Szulc-WSO. Zaginął w 1944r.

323. Edward Szwed-Komendant ZSP w Białymstoku- od 1942r. Pełnił służbę od 1931r., jako zastępca komendanta Miejskiej (zawodowej) SP w Wilnie. W 1937r., odbył staż w WSO. Potem, był komendantem Zjednoczonych Fabrycznych SP w Hajnówce. Por. rez. WP. Aresztowany w 1944r. Zginął w więzieniu- w Białymstoku.

324. Ogn. Karol Szymański (ur.-30. X. 1888r.) -WSO. Pełnił służbę w Oddziale II. Podczas obrony stolicy we wrześniu 1939r., d-ca samodzielnej sekcji gaśniczej. Starszy sierżant? AK w 259 strażackim plutonie na Żoliborzu. W trakcie powstania trafił do Dulagu 121. Od 4.IX. 1944r. w obozie Auschwitz (numer więźniarski- 195 134. Następnie wywieziony obozu Mauthausen-Gusen, w którym zginął.

325. Str. Leon Szymański (ur.-24.XI.1888r.) -WSO. Podczas postania wywieziony do Rzeszy. Tam zginął w obozie

326. Str. Franciszek Szymczak-WSO. Kapelmistrz orkiestry WSO. Po nieudanej próbie przedostania się kanałami do Śródmieścia, trafił do niewoli na Starym Mieście-2.IX.1944r. Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną do Dulagu 121. Następnie został wywieziony do Rzeszy. Tam zginął w obozie.

327. Plut.? poż. Zygmunt Śmiela-Oddz. II OSP w Łodzi. Aresztowany 4.XI.1943r. Ścięty w Poznaniu- 12.II.1944r.

328. St. instr. poż. Zygmunt Świderski-Komendant ZSP w Białymstoku. Aresztowany w 1942r.Wywieziony do obozu Stutthof, w którym zginął- w marcu 1943r.

329. Str. Piotr Świdnicki- WSO. Zginął w powstaniu warszawskim.

330. Str. Zygmunt Świdwiński- WSO. Zaginął w powstaniu warszawskim.

331. Str. Adam Świerzb-ZSP w Nowym Sączu. Działał w SRO „Skała”. Aresztowany i rozstrzelany w Nowym Sączu -24. VIII.1942r.

332. Str. Władysław Tamowicz -CSP. Podczas powstania wyszedł z miasta z ludnością do Dulagu 121. W obozie Auschwitz -od 17.IX.1944r. Miał numer-197 308. Potem został przewieziony do obozu Mauthausen-Gusen, w którym zginął.

333. Str. Marian Terech-WSO. Zginął w obozie koncentracyjnym- w 1944r.

334.  Kpr. Jerzy Tkaczyk-WSO. Zaginął w powstaniu warszawskim.

335. Kpr. Stanisław Toczkowski -WSO. Poległ w powstaniu, 15.VIII.1944r.

336. Instr. poż. Zbigniew Towarnicki- Instruktor powiatowy Ostrowi Mazowieckiej, a wcześniej w Białymstoku. Poległ w wojnie obronnej 1939r., jako oficer rez. WP.

337. Plut. poż. Seweryn Trojan-WSO. Zginął 10.VIII.1944r. od wybuchu bomby lotniczej w Falenicy pod Warszawą.

338. Str. Jerzy Trynks-WSO. Zaginął bez wieści w 1944r.

339. Kpr. poż. Stanisław Tur-WSO. Poległ podczas powstania-5.VIII.1944r.

340. Str. Zenon Ułamek-LHD-ZSP w Częstochowie. Należał do AK. Aresztowany 23.II.1944r. i osadzony na Zawodziu. Rozstrzelany 25.III.1944r. podczas egzekucji na ul. Paulińskiej.

341. Por.? poż. Henryk Wagner-OSP w Łodzi. Od 8. IX.1939r.-oficer liniowy w Dowództwie Dzielnicy Północ w Warszawie. Ranny na terenie Oddziału I przy ul. Nalewki, po wybuchu pocisku artyleryjskiego. Następnie został umieszczony w szpitala św. Ducha, gdzie wskutek pożaru wywołanego ostrzałem zginął-26.IX.1939r.

342. Str. Stanisław Wajda-WSO. Zaginął bez wieści w 1944r.

343. Str. Adolf Walendzik- LHD-ZSP w Częstochowie. Należał do AK. Aresztowany 23.II. 1944r. i umieszczony na Zawodziu. Rozstrzelany 25. III.1944r. na ul. Paulińskiej.

344. Kpr. poż. Wawrzyniec Walterreit- CSP. Zginął podczas walk w czasie powstania na ul. Czerniakowskiej- 22.VIII. 1944r.

345. Str. Feliks Warchoł-WSO. Rozstrzelany podczas powstania- 3.VIII.1944r.

346. Str. Stanisław Wasiak--WSO. Strażak Oddziału II. Więzień Pawiaka. Zastrzelony przez niemiecką policję w mieszkaniu przy ul. Wolskiej w Warszawie-11.II.1944r. lub zginął w egzekucji 13.I.1944r. Tego dnia rozstrzelano 500 osób w ruinach getta i na Górczewskiej.

347. Str. Ryszard Weinheimer-ZSP w Krakowie. Zmarł w szpitalu, do którego trafił, w wyniku obrażeń, jakich doznał od wybuchu miny i amunicji lotniczej, która eksplodowała podczas pożaru baraku poniemieckiej policji przy ul. B. Głowackiego w Krakowie. Stało się to 24.I.1945r., w trakcie rozwijania się do akcji gaśniczej.

348. Sierż. poż. Mieczysław Werblik- ZSP w Krakowie. D-ca zmiany Oddziału II. Zginął na placu w swej jednostce, ugodzony 19.I.1945r., przypadkowym pociskiem karabinowym.

349. Ogn. Mieczysław Wędrychowski-ZSP w Nowym Sączu i szef Powiatowej Szkoły Pożarniczej w Starym Sączu. Działał w SRO „Skała”. Aresztowany niedługo po akcji pod Skrzydlną-14.XI.1943r. Rozstrzelany w Męcinie k/Limanowej-12.I.1944r.

350. Str. Władysław Więckiewicz- WSO. Zamordowany przez hitlerowców przy ul. Rakowieckiej- 6.I.1945r.

351. St. sierż. WSO Stanisław Więckowski-. Aresztowany podczas akcji A-B i osadzony na Pawiaku- 3.VII. 1940r. W obozie Auschwitz- od 15.VIII. 1940r. Zginął w obozie -20.II. 1941r.

352. Kpr. poż. Czesław Wierzbicki- WSO. Zaginął bez wieści w 1943r.

353. Str. Franciszek Wiśniewski-WSO. Poległ na polu walki jako żołnierz WP-we wrześniu 1939r.

354. Str. Jerzy Wiśniewski-WSO. Zmarł 30.IX.1943r. w wyniku odniesionych ran w potyczce z hitlerowcami.

355. Str. Władysław Włodarczyk-ZSP Częstochowa. Więziony na Zawodziu. Rozstrzelany 25.III.1944r. w publicznej zbiorowej egzekucji na Paulińskiej.

356. Str. Mirosław Wnuk-WSO. Był żołnierzem batalionu AK „Chrobry I” i miał pseudonim-„Pająk”. Walczył na Woli i Starym Mieście Zaginął podczas bombardowania zabudowy przy ul. Nalewki.

357. Str. Zdzisław Wojan-WSO. Zaginął podczas powstania warszawskiego.

358. Str. Antoni Wojciechowski-WSO. Zmarł dnia 19.V.1941r., w wyniku obrażeń, jakich doznał podczas udziału w akcjach, we wrześniu 1939r.

359. Ogn. Izydor Wojciechowski-Słuchacz kursu w CSP. Zginął we Lwowie.

360. Str. Antoni Wojtkowski-WSO. Walczył w zgrupowaniu „Kryska”. Poległ na ul. Zagórnej na Czerniakowie-28.VIII.1944r.

361. Str. Tadeusz Woszyl-LHD-ZSP Radom. Należał do G/AL. Aresztowany wraz ze zmianą służbową podczas dyżuru i rozstrzelany- 7.VII.1944r.

362. Por. poż. Wacław Wrześniak-CSP. Zastrzelony przez Niemca w Garwolinie-w 1941r.

363. Instr. poż. Józef Wypiór- Instruktor powiatowy w Pszczynie w woj. śląskim. Wcześniej aspirant w Biurze Śląskiego Okręgu Wojewódzkiego ZSP RP. Zastrzelony na oczach żony przez patrol żołnierzy niemieckich pod Miechowem- 4. IX.1939r. za nieoddanie im samochodu służbowego. Żołnierze niemieccy wzięli Wypióra za oficera WP. Po wojnie jego szczątki przeniesiono na cmentarz w Kochłowicach.

364. Jan Wypuszcz- Członek Pogotowia Wojskowej Straży Pożarnej 60 pp. (25 DP) w Ostrowie Wielkopolskim. Jako żołnierz poległ na polu walki- we wrześniu 1939r..

365. Str. Feliks Wyszyński-WSO. Zaginął bez wieści w 1944r.

366. Ogn. Antoni Zabielski-CSP. Członek grupy technicznej (ratownictwa technicznego) 259 strażackiego plutonu ze zgrupowania AK-„Żywiciel”. Zginął podczas bombardowania zabudowy ulic Tucholskiej i Sułkowskiej, na Żoliborzu- -24.VIII.1944r.

367. Instr. poż.  Zbigniew Zaborniak- Instruktor powiatowy w Rawie Ruskiej, w woj. lwowskim. Zamordowany w Rawie Ruskiej przez policję ukraińską.

368. Str. Władysław Zachariasz-ZSP w Częstochowie. Zginął w obozie Auschwitz.

369. Kpr. poż. Janusz Zagórski- CSP. Należał do AK. W SRO „Skała”, był szefem akcji sabotażowej Praga- Śródmieście. Uczestniczył w I okupacyjnym kursie oficerskim w CSP, lecz go nie ukończył. W czasie powstania kierował SP w garbarni braci Pfeifferów. Do obozu Oranienburg został wywieziony podczas powstania. Tam zginął.

370. Ogn. Jan Zajdel-WSO. Poległ w powstaniu warszawskim-20.VIII.1944r.

371. Str. Stanisław Zakrzewski-WSO. Nie chcąc oddać się w ręce gestapo, popełnił samobójstwo we własnym mieszkaniu-20.XII.1940r

372. Kpt. poż.*  Jerzy Zarzecki- CSP. Wykładowca i instruktor COWP i CSP. Pracował przy organizacji CSP. Kierował warsztatami mechanicznymi szkoły. Podczas powstania, był w grupie technicznej strażackiego plutonu 259 ze zgrupowania AK „Żywiciel”. Zginął podczas nalotu na zabudowę ulic Tucholskiej i Sułkowskiej na Żoliborzu. -24.VIII.1944r.*Na tablicy upamiętniającej poległych w czasie wojny pracowników i absolwentów szkoły  podano stopień mjr. Poż

373. Instr. poż.  Henryk Zduniak-Instruktor powiatowy na powiaty: Maków i Przasnysz, w woj. warszawskim. Zginął w obozie? na terenie Wrocławia-w maju 1940r.

374. Str. Franciszek Żuberek-Warszawska Straż Ogniowa. Wywieziony do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Tam zginął -25. III. 1945r.

375 -NN, 376-NN, 377-NN, 378-NN...

Oni zginęli za naszą Ojczyznę- za nas. Jedni od kul, odłamków, przywaleni gruzem i w śmiertelnym dymie. Innych przetrzymywano w nieludzkich warunkach. Głodzono przy tym, bito i maltretowano. Zabijano. Torturowano psychicznie i poniżano- pozbawiano godności. Cierpieli i tęsknili za najbliższymi, za wolnością. Płakali i wyli z nieludzkiego bólu. Czy, robimy dziś wszystko, by wiedza o ich ofierze była w nas? macierzystej straży, lokalnym środowisku… Odpowiedzmy sobie.

Inspiracją do napisania kolejnej pracy poświęconej polskim strażakom, którzy zginęli podczas II wojny światowej, jaki i w przypadku wcześniejszych, była lektura pomnikowej dla mnie pracy pułkowników pożarnictwa: Jerzego Łamaszewskiego i Władysława Pilawskiego -   „Księga poległych funkcjonariuszy pożarnictwa i strażaków ochotników.1939-1945”. Wydano ją w 1986r. Książka powstawała siedem lat, a zawarto na jej stronicach dane 3050 polskich strażaków- ofiar obłąkańczej wojny. Ich dane napłynęły z ówczesnych komend straży pożarnych do Komendy Głównej SP, gdzie zrodził się pomysł zgromadzenia ich , w jednym miejscu- książce. Informacje przekazały też ogniwa ZOSP oraz osoby prywatne.

Pracując nad materiałem korzystałem z informacji zawartych m. in. w pracach:

1. W. Bartoszewski „Warszawski pierścień śmierci. 1939-1944”, Warszawa 1970.

2. L. Wanat „Apel więźniów Pawiaka”, Warszawa 1976.

3. A. Jaworski, J. E. Wilczur „Strażacka wierność. Z dziejów strażackiego antyhitlerowskiego ruchu oporu w okupowanej Warszawie w latach 1939-1945”, Warszawa 1977.

4. R. Domańska „Pawiak. Więzienie gestapo”, Warszawa 1978.

5. „Pamiętniki żołnierzy baonu „Zośka”. Powstanie warszawskie”, Warszawa 1981.

6. Cz. Madajczyk „Faszyzm i okupacje.1938-1945.Wykonywanie okupacji przez państwa Osi w Europie. Tom II. Mechanizmy realizowania okupacji”, Poznań 1984.

7. Wanat „Za murami Pawiaka”, Warszawa 1985.

8. J. Pietrzykowski „Cień swastyki nad Jasną Górą. Częstochowa w okresie hitlerowskiej okupacji 1939-1945”, Katowice 1985.

9. J. Mikuła „Najtrudniejsze czasy. Wspomnienia z lat 1939-1945”, Warszawa 1985.

10. A. Kamiński „Zośka i Parasol”, Warszawa 1986.

11. J. Łamaszewski, W. Pilawski „Księga pamięci funkcjonariuszy pożarnictwa i strażaków ochotników 1939-1945”, Warszawa 1986.

12. J. Pollack „Jeńcy polscy w hitlerowskiej niewoli”, Warszawa 1986r.

13. „Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk”-wybór i opracowanie Andrzej Leszek Szcześniak, Warszawa 1989.

14. „Tradycje Szkoły Głównej Służby Pożarniczej. Monografia systemu kształcenia oficerskich kadr pożarniczych.1939-1989”, praca zbiorowa pod red. A. Sarny, Warszawa 1989.

15. W. Pilawski „Strażacki Ruch Oporu „Skała”, Warszawa 1994.

16. P. Matusak „Udział strażaków w walce o niepodległość w okresie II wojny światowej”[w] Zeszyty Historyczne ZOSP RP, t. I, Warszawa 1996. 

17. Z. Szlagowski „Łódzka Straż Pożarna.1976-1996”, Łódź 1996.

18. M. Mantyka „Dzieje Krakowskiego Związku Straży Pożarnych w latach 1923-1950”, Kraków 2008.

19. J. Moniczewski, L. Buczak i L Mazan, współpraca „A tu się pali jak cholera. Szkice z dziejów Krakowskiej Straży Pożarnej”, Kraków 2010.

20. R. Petrykowski „Straż pożarna wczoraj i dziś. 20 lat Państwowej Straży Pożarnej na Podkarpaciu”, Rzeszów 2014.

21. P. Matusak „Straż Pożarna. Warszawskie Termopile 1939-1945”, Warszawa 2014.

22. 22. Internet: bazy więźniów muzeów: Auschwitz, Dulag 121, Gross-Rosen, Mauthausen-Gusen, Pawiaka, i Stutthof, spisu powstańców warszawskich, polskie i niemieckojęzyczne strony poświęcone GG, Policji Porządkowej oraz strony wybranych komend PSP.

  Roman Świst

• « poprz.
• nast. »