Kontakt
00-891 Warszawa
ul. Chłodna 3
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
NIP 527-23-12-733
KRS 0000159843
REGON 016400767
Zróżnicowanie świadczeń z ZFŚS dla emerytów i pracowników
www.podatki.biz
05.11.2019
Zróżnicowanie świadczeń z ZFŚS dla emerytów i pracowników
Regulamin funduszu jest zakładowym prawem socjalnym, którego postanowienia powinny zapewniać jednakowe zasady ubiegania się o usługi i świadczenia socjalne zarówno pracownikom, jak i byłym pracownikom - emerytom i rencistom. Zakładowe regulacje nie mogą bowiem zawierać postanowień, których stosowanie różnicuje bądź wyłącza ustawowe prawo osób uprawnionych, w tym emerytów i rencistów do korzystania z funduszu ze względów pozasocjalnych (np. ze względu na posiadany status emeryta) - wyjaśniło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Interpelacja nr 32074 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie ustalenia praw emerytów i rencistów do korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasad przeznaczania środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określonych w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
Treść interpelacji dotyczy poniższych aktów prawnych:
- ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych, z późn. zm. (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1316);
- ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 589) - art. 1.
- Czy za zgodny z ustawą o ZFŚS należy uznać regulamin ZFŚS, w którym jako główne kryterium przyznawania świadczeń z ZFŚS przyjęto status osoby uprawnionej do korzystania ze świadczeń socjalnych (pracownika albo emeryta i rencisty)?
- Co zdaniem ministerstwa może być uznane za uzasadnienie pozbawienia lub znacznego ograniczenia prawa do świadczeń socjalnych zgodnie z ustawą o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - czysytuacja rodzinna, życiowa i materialna osoby uprawnionej, czy status osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (pracownika lub emeryta i rencisty)?
- Z jakich względów pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzający kontrole zgodności regulaminu ZFŚS z obowiązującą ustawą:
Szanowna Pani Minister,
do mojego biura poselskiego zwrócili się interesanci z prośbą o pomoc w ustaleniu praw emerytów i rencistów do korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) oraz zasad przeznaczania środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określonych w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a także ustaleniu, czy sejmowa Komisja Polityki Senioralnej, do której skierowano w tej sprawie pismo z dnia 28 kwietnia br., podjęła lub zamierza podjąć działania, które stworzyłyby szanse na to, by emeryci i renciści mogli korzystać z pomocy socjalnej byłego zakładu pracy na warunkach określonych w ww. ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Często bowiem korzystają oni z tego funduszu w bardzo ograniczonej formie w porównaniu z obecnie pracującymi.
W nawiązaniu do powyższego zwracam się do Pani Minister z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:
- uznają, że zróżnicowanie świadczeń socjalnych dla pracowników oraz emerytów i rencistów jest zgodne z ustawą o ZFŚS ze względów motywacyjnych odnoszących się do art. 16 Kodeksu pracy (Departament Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zajął w tej sprawie odmienne stanowisko - pismo DPR.III.4110.21.2019.JS z dnia 8 maja 2019 r.)?;
- nieuwzględniają wyjaśnień Departamentu Prawnego Państwowej Inspekcji Pracy, czyli tej samej instytucji, zawartych w piśmie GNP-572-023-4-1/17 z dnia 24 stycznia 2017 r., ani wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r. (nr: I PKN 579/00) i opinii prawnych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej?
- Co powoduje, że Państwowa Inspekcja Pracy, mimo zapisu art. 12a ustawy o ZFŚS, może kierować do jednostki kontrolowanej tylko wystąpienia, a realizacja wniosków wynikających z tych wystąpień zależy wyłącznie od dobrej woli jednostki kontrolowanej? Sekcja Kontroli Wewnętrznej w piśmie z dnia 28 stycznia 2019 r. wyjaśniła, iż (cytuję) "jest skutkiem niewładczego (postulatywnego) charakteru środka prawnego, jakim jest wystąpienie z wnioskami pokontrolnymi (przy czym środkiem prawnym o charakterze władczym inspektor pracy nie dysponuje na gruncie powołanej na wstępie ustawy)". Jeśli to wyjaśnienie jest uzasadnione prawnie, to czy w związku z tym, zdaniem ministerstwa, należy podjąć prace legislacyjne, tak aby wnioski pokontrolne były obowiązujące?
- Czy zgodny z ustawą o ZFŚS należy uznać regulamin ZFŚS, którego zasady ograniczają świadczenia socjalne dla emerytów i rencistów do wysokości odpisu fakultatywnego, tworzonego na zasadach określonych w art. 5 ust. 5 ustawy o ZFŚS (gdy ten wpis jest dokonywany), albo pozbawiają świadczeń socjalnych przeważającą większość emerytów i rencistów - nawet do 95% uprawnionych - gdy odpis ten nie jest dokonywany? Pracodawca i organizacje związkowe uważają, że skoro odpis podstawowy naliczany jest na pracownika, to przyznawanie świadczeń dla emerytów i rencistów odbywałoby się kosztem pracowników, i uzasadniają swoje decyzje wyrywanym z kontekstu fragmentem wypowiedzi doktrynalnej następującej treści (cytuję): "W żadnym wypadku nie można w regulaminie ograniczyć kręgu osób uprawnionych do korzystania z funduszu. Przyjęte kryteria mogą natomiast powodować w określonych przypadkach, że całe grupy osób uprawnionych praktycznie nie będą korzystać z funduszu lub że ich udział zostanie znacznie ograniczony".
Poseł Krzysztof Szulowski
Puławy, dn. 14.06.2019 r.
Odpowiedź na interpelację nr 32074 w sprawie ustalenia praw emerytów i rencistów do korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasad przeznaczania środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określonych w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
Odpowiadając na interpelację Pana Posła Krzysztofa Szulowskiego z dnia 26 czerwca br., w sprawie ustalenia praw emerytów i rencistów do korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasad przeznaczania środków tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określonych w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, przekazaną przy piśmie z dnia 26 czerwca br., znak - K8INT32074, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1316, ze zm., dalej "ustawa o zfśs") realizuje zasadę zawartą w art. 16 Kodeksu pracy o zaspokajaniu przez pracodawcę, stosownie do możliwości i warunków - bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników. Jednocześnie podkreślić należy, że na zasadzie wyjątku, rozwiązania przyjęte w ustawie o zfśs zostały rozszerzone także na byłych pracowników - emerytów, rencistów i ich rodziny.
Na podstawie ustawy o zfśs, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest tworzony z odpisu podstawowego i zwiększeń funduszu, o których mowa w art. 5 ustawy o zfśs, w tym możliwości zwiększenia funduszu przez pracodawców z tytułu sprawowania opieki nad byłymi pracownikami - emerytami i rencistami. Zgodnie z zasadą zawartą w art. 5 ust. 8a ustawy o zfśs, odpisy i zwiększenia tworzą jeden fundusz, co oznacza, że przyjęte w ustawie zasady jego tworzenia mają przeciwdziałać dokonywaniu podziału tych środków według sposobu ich naliczania.
Uwzględniając zróżnicowaną sytuację finansową pracodawców prowadzących pozabudżetową, samodzielną gospodarkę finansową (np. spółek prawa handlowego), ustawa o zfśs zawiera rozwiązania umożliwiające tym pracodawcom dostosowanie wysokości środków socjalnych do ich możliwości i potrzeb osób uprawnionych, a więc także emerytów i rencistów. Pracodawcy ci mogą bowiem dowolnie kształtować wysokość odpisu na fundusz w układzie zbiorowym pracy, a gdy pracownicy nie są nim objęci - w regulaminie wynagradzania - w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi lub z reprezentantem pracowników (art. 4 ustawy o zfśs).
Pragnę wyjaśnić, że zasady tworzenia funduszu, przewidujące naliczanie corocznego odpisu na fundusz w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) nie mają zastosowania przy ustalaniu zasad i warunków korzystania ze świadczeń socjalnych. Zgodnie bowiem z przepisem art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs, przyznawanie oraz wysokość ulgowych usług i świadczeń finansowanych z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Oznacza to, że na decyzję o przyznaniu świadczenia i jego wysokości ma wpływ analiza i ocena indywidualnej sytuacji socjalnej osoby uprawnionej, a nie sposób tworzenia środków na działalność socjalną. Socjalne zasady przyznawania świadczeń powinny być uwzględnione w zakładowym regulaminie funduszu i mieć zastosowanie do ulgowych usług i świadczeń finansowanych z funduszu. W konsekwencji, pomoc socjalna powinna trafiać w pierwszej kolejności i w największym rozmiarze przede wszystkim do osób uprawnionych znajdujących się w trudnej sytuacji socjalnej, bez względu na posiadany przez osobę uprawnioną status pracownika lub emeryta.
Jednocześnie podkreślić należy, iż obowiązek stosowania tzw. kryteriów socjalnych, czyli dokonywania analizy i oceny sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń socjalnych oznacza, że świadczenia socjalne nie mają charakteru należności ze stosunku pracy, a posiadane przez pracowników i emerytów prawo do korzystania z funduszu nie gwarantuje otrzymania pomocy socjalnej.
Regulamin funduszu jest zakładowym prawem socjalnym, którego postanowienia powinny zapewniać jednakowe zasady ubiegania się o usługi i świadczenia socjalne zarówno pracownikom, jak i byłym pracownikom - emerytom i rencistom. Zakładowe regulacje nie mogą bowiem zawierać postanowień, których stosowanie różnicuje bądź wyłącza ustawowe prawo osób uprawnionych, w tym emerytów i rencistów do korzystania z funduszu ze względów pozasocjalnych (np. ze względu na posiadany status emeryta). Ewentualne ograniczenia w dostępie do pomocy socjalnej mogą wynikać np. z wyczerpania środków socjalnych przeznaczonych na dany rodzaj działalności socjalnej lub niespełniania przez osobę uprawnioną zawartych w regulaminie funduszu obiektywnych kryteriów formalnych przy ubieganiu się o niektóre świadczenia (np. regulaminowego wymogu udokumentowania sytuacji socjalnej i zdarzeń uzasadniających przyznanie socjalnego wsparcia). Ponadto, niejednokrotnie, pracodawcy, mając na uwadze z jednej strony ograniczone środki funduszu będące w ich posiadaniu, a z drugiej - dużą grupę osób uprawnionych, legitymujących się trudną sytuacją socjalną w porównaniu z innymi osobami, są zmuszeni wprowadzić w regulaminie funduszu, w uzgodnieniu ze społecznym partnerami, zasady mające wpływ na zakres, częstotliwość i wysokość przyznawanych świadczeń w odniesieniu do grupy osób uprawnionych, których sytuacja socjalna (życiowa, rodzinna i materialna) jest relatywnie najlepsza. Zawsze jednak są to uwarunkowania socjalne, niezwiązane ze statusem osoby uprawnionej.
Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, że jeśli w praktyce występują nieprawidłowości w zakresie korzystania z zfśs przez emerytów i rencistów, to w mojej ocenie nie jest to kwestia regulacji ustawowych, które gwarantują byłym pracownikom ustawowe prawo do ubiegania się o świadczenia socjalne na takich samych zasadach jak pracownicy, ale stosowania przez pracodawców ustawy o zfśs.
Podkreślić należy, iż nadzór i kontrolę prawidłowości stosowania przepisów ustawy o zfśs sprawują właściwe miejscowo organy odrębnej ustawowo instytucji jaką jest, podlegająca Sejmowi RP, Państwowa Inspekcja Pracy, która posiada uprawnienia do dokonywania analizy i oceny postanowień zakładowych regulaminów w kontekście ustawy o zfśs. Zgodnie bowiem z art. 12a ustawy o zfśś, jeśli pracodawca lub osoba odpowiedzialna w imieniu pracodawcy za wykonywanie przepisów ustawy, nie wykonuje przepisów ustawy lub podejmuje działania niezgodne z przepisami ustawy - podlega karze grzywny orzekanej na podstawie wniosku pochodzącego od właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy w trybie określonym przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Ponadto, zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o zfśs, związkom zawodowym przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na fundusz.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed
Warszawa, 9 lipca 2019 r.
Informację przekazał kol. Albin Piątkowski
Darowizna w gotówce bez zwolnienia z podatku
Z uzasadnienia: Warunku udokumentowania otrzymania środków pieniężnych w sposób, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie spełnia otrzymanie środków gotówką "do ręki". Przepis ten wyraźnie bowiem wskazuje, że otrzymanie środków ma być udokumentowane dowodem ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Rojek, Sędziowie Sędzia WSA Artur Adamiec, Sędzia WSA Magdalena Chraniuk-Stępniak (spr.), Protokolant Starszy inspektor sądowy Celestyna Niedziela, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi E. Ż. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w K. z dnia [...]2018 r. nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn oddala skargę.
UZASADNIENIE
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w K. ("Dyrektor") decyzją z [...]2018 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z [...]2018 r. nr [...] ustalającą E. Ż. zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w wysokości [...]zł.
Organ ustalił, że E. Ż. zawarła 23 lutego 2016 r. z H. B. umowę darowizny. Przedmiotową umową H. B. (matka E. Ż.) darowała E. Ż. kwotę pieniężną w wysokości [...]zł, a obdarowana podpisując umowę pokwitowała odbiór przedmiotu darowizny. Następnie 23 czerwca 2016 r. podatniczka dokonała zgłoszenia Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w S. nabycia od H. B. tytułem darowizny środków pieniężnych w kwocie [...]zł na urzędowym formularzu SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych).
W toku przesłuchania w dniu 12 czerwca 2018r. E. Ż. potwierdziła, że otrzymała od matki darowiznę w gotówce "do ręki" w kwocie [...]zł. Umowa darowizny była zawarta w formie pisemnej, a darowizna była przeznaczona na wykup udziału w domu przy ul. K. W. w S.
Dyrektor, powołując przepis art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 205 ze zm. - dalej zwanej ustawą) wyjaśnił, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- otrzymania darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie,
- złożenia zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy),
- udokumentowania ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy, na rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Wyjaśnił, że użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy wyrażenie "udokumentowanie - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) - ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie przekazanie pieniędzy w formie gotówkowej "do ręki".
W przedmiotowej sprawie nie został dochowany warunek udokumentowania otrzymania środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Środki te, jak wynika z akt sprawy, zostały przekazane E. Ż. "do ręki" w gotówce. Niedopełnienie wynikającego z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy warunku udokumentowania przekazania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym uprawniającego do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w tym przepisie - powoduje, że stosownie do art. 4a ust. 3 ustawy, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu według zasad ogólnych, właściwych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
E. Ż. złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach skargę na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Kielcach. Wniosła o jej uchylenie oraz o uchylenie decyzji organu pierwszej instancji. Zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy poprzez jego błędną wykładnię i uznanie że przepis ten należy traktować dosłownie, podczas gdy jego analiza powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej, a tym samym, że miało to zapewnić szczelność systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności nabytego majątku obdarowanego. Organ drugiej instancji błędnie zatem uznał, że brak dokonania darowizny w sposób wskazany w ww. przepisie wykluczał możliwość zwolnienia podatniczki od zapłaty podatku z tytułu dokonanej na jej rzecz darowizny w kwocie [...]zł. Skarżąca wyjaśniła, że ze względu na wiek, jej matka nie była w stanie pójść do banku czy placówki pocztowej.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje.
Zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz.U.2017.2188) i art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.2018.1320 ze zm.), określanej dalej jako "ustawa p.p.s.a.", sąd bada zaskarżone orzeczenie pod kątem jego zgodności z obowiązującym prawem, zarówno materialnym, jak i procesowym, nie jest przy tym - co do zasady - związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Kryterium legalności przewidziane w art. 1 § 2 ustawy ustrojowej umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego zarówno decyzji administracyjnej uchybiającej prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" p.p.s.a.), jak też rozstrzygnięcia dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. "b"), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. "c").
Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszym postępowaniu jest decyzja Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w K. z [...]2018 r. utrzymująca w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z [...]2018 r. ustalającą E. Ż. zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w wysokości [...]zł.
Oceniając zaskarżoną decyzję organu odwoławczego z punktu widzenia wskazanych wyżej kryteriów Sąd w składzie orzekającym stwierdza, że nie narusza ona prawa.
Skarga jako nieuzasadniona podlega zatem oddaleniu.
Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osobę fizyczną własności rzeczy lub praw majątkowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem darowizny, polecenia darczyńcy. Artykuł 888 kodeksu cywilnego stanowi, iż przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. A zatem umowa darowizny jest umową konsensualną i zobowiązującą. Jest to umowa jednostronna, ale dla jej zawarcia potrzebne jest oświadczenie woli o jej przyjęciu.
W myśl art. 4a ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma, i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 2-5,7 i 8 oraz ust.2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia sadu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 (pkt 1), oraz udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt. 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (pkt 2).
W przypadku darowizny środków pieniężnych oba te warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie. Niespełnienie któregokolwiek z tych dwóch warunków, o których mowa w ww. przepisie ustawy t.j. nie zgłoszenie nabytych rzeczy lub praw majątkowych w terminie określonym w ustawie, lub brak udokumentowania we wskazany sposób otrzymania środków pieniężnych, skutkuje opodatkowaniem nabytych rzeczy lub praw majątkowych na zasadach określonych dla nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej, z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku, zasady kumulacji wartości nabytego majątku od tej samej osoby i skali podatkowej określonej dla nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej.
W niniejszej sprawie stan faktyczny ustalony przez organy podatkowe nie jest sporny. Z akt postępowania podatkowego wynika, że E. Ż. zawarła 23 lutego 2016 r. z H.B. umowę darowizny w formie pisemnej. Przedmiotową umową H. B. (matka E. Ż.) darowała E. Ż. kwotę pieniężną w wysokości [...]zł, którą obdarowana przyjęła. Podpisując umowę obdarowana pokwitowała odbiór przedmiotu darowizny.
Okoliczność przekazania powyższych środków pieniężnych "do ręki" została wskazana przez skarżącą zarówno w treści pisma zatytułowanego wyjaśnienia, z dnia 21 marca 2016r., jak również została potwierdzona przez nią w dniu 12 czerwca 2018r. podczas przesłuchania w charakterze strony.
Poza sporem pozostaje także okoliczność, że w dniu 23 czerwca 2016 r. (czyli przed upływem sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego) podatniczka dokonała zgłoszenia Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w S. nabycia od H. B. tytułem darowizny środków pieniężnych w kwocie [...]zł na urzędowym formularzu SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych).
Skarżąca zarzuciła organom podatkowym dokonanie wadliwej wykładni art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, która doprowadziła je do przekonania, że przepis ten należy traktować dosłownie, podczas gdy jego analiza powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej, a tym samym, że miało to zapewnić szczelność systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności nabytego majątku obdarowanego. Skarżąca uważa, że brak dokonania darowizny w sposób wskazany w powyższym przepisie nie wykluczał możliwości zwolnienia podatniczki od zapłaty podatku z tytułu dokonanej na jej rzecz darowizny w kwocie [...]zł. Skarżąca wyjaśniła dodatkowo, że ze względu na wiek, jej matka nie była w stanie pójść do banku czy placówki pocztowej.
Zdaniem Sądu prawidłowo organy podatkowe przyjęły, iż na gruncie kontrolowanej sprawy nie wystąpiły przesłanki do zwolnienia od podatku wskazane w art. 4a ust 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela poglądy wyrażone w uzasadnieniach wyroków: Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2017r., sygn. akt II FSK 3600/14 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 23 maja 2017r., sygn. akt I SA/Bk 183/17.
Nie można zaakceptować argumentu strony (podnoszonego m.in. w odwołaniu), że przytoczony wyżej art. 4a ust 1 ustawy sformułował wymóg udokumentowania przekazania środków pieniężnych jako "wymóg techniczny" mający na celu potwierdzenie rzeczywistego charakteru darowizny. Jest to bowiem pogląd sprzeczny z treścią powołanego przepisu. Przepis ten wyraźnie warunkuje poprzez stwierdzenie "jeżeli udokumentują" zwolnienie od podatku od spełnienia dwóch przesłanek: zgłoszenia nabycia w stosownym terminie oraz udokumentowania.
Z treści art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy nie wynika, by ustawodawca wartościował oba warunki zwolnienia podmiotowego, a mianowicie zgłoszenia oraz udokumentowania i aby nadawał im różną moc prawną.
Z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy wyraźnie wynika, że otrzymanie tytułem darowizny środków pieniężnych należy udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Taka wykładnia, jaką w rozpoznawanej sprawie proponuje strona skarżąca, jest oczywiście sprzeczna z jasnym i nie budzącym wątpliwości interpretacyjnych przepisem, a co za tym idzie - narusza zasadę ścisłej wykładni przepisów konstruujących ulgi i zwolnienia podatkowe. Tymczasem dyrektywy wykładni językowej powinny mieć zawsze pierwszeństwo (por. wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2000 r. sygn. akt FSA 2/00, ONSAiWSA 2001/2/49; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2000 r. sygn. akt K 25/99, OTK 2000/5/141). Taka kolejność wykładni przepisów prawa nie budzi wątpliwości w piśmiennictwie (por. R. Mastalski, Wykładnia językowa w interpretacji prawa podatkowego, Przegląd Podatkowy 1999, nr 8, s. 3-5; L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów, Toruń 2002, s. 85; B. Brzeziński, Wstęp do nauki prawa podatkowego, Toruń 2003, s. 194). W szczególności zasada ta dotyczy przepisów prawa podatkowego, które powinny być interpretowane ściśle i w jak największym stopniu odpowiadać ich literalnemu brzmieniu.
Wykładnia zaprezentowana przez stronę skarżącą prowadziłaby do pominięcia znaczenia jednego z elementów konstrukcyjnych normy statuującej zwolnienie podatkowe, tj. wymogu udokumentowania otrzymania darowizny w jeden ze sposobów wskazanych w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy. Taki rezultat wykładni jest oczywiście niedopuszczalny. Ani podatnik, ani organ podatkowy, ani sąd nie jest bowiem uprawniony do prawotwórczej wykładni przepisów prawa podatkowego.
Zdaniem Sądu okoliczność, że art. 4a ustawy wprowadził zwolnienie podmiotowe nabycia rzeczy lub praw majątkowych członków najbliższej rodziny, nie ma żadnego przełożenia na kwestię łagodzenia czy zlikwidowania materialnoprawnych warunków tego zwolnienia. Z uzasadnienia projektu zmian w ustawie (druk Sejmu RP V Kadencji nr 736) wynika wyraźnie, że tak obowiązek zgłoszenia, jak i obowiązek udokumentowania, są warunkami zwolnienia i ich celem jest uszczelnienie systemu podatkowego, a więc kontrola przepływu środków pieniężnych i niespełnienie któregokolwiek z nich powoduje opodatkowanie nabywcy według I grupy podatkowej.
Nie ma więc żadnego powodu, aby wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy zmierzała do likwidacji obowiązku udokumentowania przekazania na rachunek bankowy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2017r., sygn. akt II FSK 3600/14).
Dla oceny braku właściwego udokumentowania otrzymania pieniędzy bez znaczenia pozostają przyczyny uchybienia tej czynności. Tym samym nie mogą być skuteczne wyjaśnienia skarżącej o podeszłym wieku matki, poruszaniu się jej jedynie po domu. W tym miejscu godzi się nadto zauważyć, że Naczelny Sąd Administracyjny w powoływanym przez stronę wyroku z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FSK 1628/11, stwierdził, iż ustawodawca w cytowanym przepisie ustawy zwolnienie od podatku nabycia w drodze darowizny środków pieniężnych, od członków rodziny w przepisie tym wymienionych, uzależnił tylko od udokumentowania otrzymania tych środków dowodem ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo - kredytową lub przekazem pocztowym. Brak przy tym wskazania, że z dowodu wpłaty lub przekazu pocztowego wynikać powinno, że wpłacającym kwotę darowizny powinien być darczyńca. Jak dalej wywodził NSA, także rezultaty wykładni celowościowej nie prowadziły do wniosku, aby warunkiem skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania była osobista wpłata kwoty darowizny przez darczyńcę na rachunek bankowy obdarowanego.
Dodatkowo zauważenia wymaga, iż w powyższym wyroku NSA nie kwestionował - co do zasady - konieczności realizacji warunku udokumentowania otrzymania środków pieniężnych w opisany w przepisie sposób. Sprzeciwiał się jedynie takiej wykładni omawianego przepisu, która prowadziłaby do nakładania na stronę warunków nie objętych wprost jego treścią.
W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy doszło natomiast do przekazania środków pieniężnych w gotówce, "do ręki". Skarżąca w toku postępowania podatkowego nie wykazała koniecznej dla skorzystania ze zwolnienia od podatku przesłanki właściwego udokumentowania otrzymania środków pieniężnych w postaci dowodów ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym, to jest takiej, o której mowa w art. 4a ust 1 pkt 2 ustawy.
W konsekwencji, prawidłowe jest stanowisko organu podatkowego, że warunku udokumentowania otrzymania środków pieniężnych w sposób, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, nie spełnia otrzymanie środków gotówką "do ręki". Przepis ten wyraźnie bowiem wskazuje, że otrzymanie środków ma być udokumentowane dowodem ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Reasumując, w ocenie Sądu organy podatkowe działały na podstawie przepisów prawa i podejmowały niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Prowadziły postępowanie podatkowe w sposób wnikliwy i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego oraz dokonały oceny na podstawie całości zgromadzonego materiału dowodowego. W zaskarżonej decyzji organ odwoławczy prawidłowo zinterpretował i zastosował do ustalonego stanu faktycznego obowiązujące przepisy prawa. Nie doszło tym samym do podniesionego w skardze naruszenia prawa materialnego tj. art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy poprzez błędną jego wykładnię.
Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 151 p.p.s.a. Sąd oddalił skargę.
(Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 28 grudnia 2018 r., sygn. akt I SA/Ke 406/18)
Informację dostarczył kol. Albin Piątkowski
Emerytury i renty 2019: Marcowa waloryzacja będzie kosztować prawie 8 mld z
13.02.2019
Już z początkiem marca br. zmianie ulegną obowiązujące obecnie zasady waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Świadczenia będą podniesione o ustawowy wskaźnik waloryzacji (2,86 proc.), ale podwyżka nie będzie mogła być niższa niż 70 zł. Waloryzacja ma kosztować w sumie ok. 7,9 mld zł.
Jak informuje resort rodziny, pracy i polityki społecznej, najniższe świadczenia zostaną podwyższone odpowiednio do 1100 zł oraz 825 zł (najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy).
Wskaźnik waloryzacji wynosi w tym roku 2,86 proc. Zgodnie z aktualnymi zasadami, jest to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku, zwiększony o minimum 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim. Przy ustalaniu wskaźnika przyjęto średnioroczny wskaźnik inflacji na poziomie 1,8 proc. oraz realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w wysokości 5,3 proc.
Najniższa emerytura wzrośnie od 1 marca o 70,20 zł, z kwoty 1029,80 zł do kwoty 1100 zł. Przeciętna renta z tytułu niezdolności do pracy z FUS wzrośnie o ok. 49,54 zł z kwoty 1732,21 zł do kwoty 1781,75 zł, natomiast przeciętna renta rodzinna z FUS wzrośnie o ok. 57,14 zł - z kwoty 1997,85 zł do 2054,99 zł - wyjaśnia szefowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Elżbieta Rafalska.
Jak wynika z oficjalnych szacunków, całościowy koszt waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych i innych świadczeń z systemu powszechnego, rolniczego i mundurowego wyniesie w tym roku ok. 7,9 mld zł.
Link dzięki kol. Albinowi Piątkowskiemu
Podatki 2019: Twój e-PIT już działa
Na prowadzonym przez Ministerstwo Finansów portalu można już korzystać z usługi Twój e-PIT. W praktyce Krajowa Administracja Skarbowa automatycznie przygotowała i udostępniła roczne zeznania podatkowe. Podatnicy mogą skorzystać z takiej pomocy lub samodzielnie wypełnić zeznanie. W ciągu pierwszych kilkunastu godzin z usługi skorzystało już ponad 20 tys. podatników.
W ramach usługi Twój e-PIT KAS przygotowała roczne zeznania podatkowe. Przy rozliczeniach za 2018 r. dotyczy to bezpośrednio zeznań PIT-37 oraz PIT-38. Jak podaje Ministerstwo
Finansów, w sumie przygotowano 23 mln PIT-37 oraz 0,25 mln PIT-38.
-Skorzystanie z tej usługi to konkretne korzyści: oszczędność czasu, gwarancja bezpieczeństwa i brak ryzyka spóźnienia się z rozliczeniem. To administracja skarbowa przejmie ciężar odpowiedzialności za zeznanie podatkowe przygotowane przez system - mówi szefowa resortu finansów, prof. Teresa Czerwińska.
W praktyce podatnik może wybrać, czy skorzysta z usługi Twój e-PIT czy też samodzielnie wypełni zeznanie na dotychczasowych zasadach. W przypadku elektronicznej formy można też uzupełnić dane o informacje nt. ulg podatkowych oraz 1 proc. podatku PIT na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Usługa jest dostępna od 15 lutego i będzie można skorzystać z niej do 30 kwietnia 2019 r. Jeżeli dany podatnik nie złoży do tego czasu samodzielnie zeznania lub nie potwierdzi zeznania w usłudze Twój e-PIT, to przygotowane przez KAS zeznanie zostanie uznane za złożone w sposób automatyczny.
Co istotne, podatnik korzystający z elektronicznego rozliczenia szybciej otrzyma ewentualny zwrot podatku - w ciągu 45 dni (zamiast 3 miesięcy).
Z usługi Twój e-PIT można skorzystać tutaj.
link dzięki kol. Albinowi Piątkowskiemu
Uwaga emeryci i renciści. Do końca lutego musicie powiadomić ZUS o dochodach
Pytanie: Emeryt lub rencista, który w 2018 r. pozostawał w zatrudnieniu, pełnił służbę lub wykonywał inną pracę zarobkową albo prowadził działalność powinien powiadomić ZUS o osiągniętych przychodach. Oświadczenie to należy nadesłać w terminie do 28 lutego br. Czy obowiązek ten dotyczy każdego emeryta i rencisty?
Odpowiedź:
Nie. Obowiązek ten nie dotyczy emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny lub osób pobierających emeryturę częściową.
Zatem, oświadczenie składają tylko emeryci i renciści, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego i którzy w ciągu minionego roku kalendarzowego pozostawali w zatrudnieniu, pełnili służbę lub wykonywali inną pracę zarobkową albo prowadzili pozarolniczą działalność (tj. podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych). Podjęcie pracy zarobkowej może spowodować bowiem zmniejszenie wysokości pobieranego świadczenia lub jego zawieszenie. Aby uniknąć zwrotu nienależnych pieniędzy, potrzebna jest więc bieżąca informacja o przychodach. Zaświadczenie to należy przesłać po zakończeniu roku, w terminie do ostatniego dnia lutego.
Ważne! Nie każdy dochód powoduje konieczność informowania ZUS. Powstaje on tylko wtedy, gdy emeryt lub rencista podlega obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym. Należy mieć tu na uwadze, że o konieczności informowania ZUS decyduje sam tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie faktycznie odprowadzone składki.
Przykład 1:
W 2018 r. firma zawarła umowę o dzieło z emerytem w wieku 63 lat. Emeryt i firma nie muszą informować ZUS o osiągniętych dochodach za ubiegły rok.
Przykład 2:
W 2018 r. firma zatrudniała na umowę o pracę emeryta w wieku 49 lat. Jednocześnie z emerytem zawarto też umowę o dzieło. Do 28 lutego 2019 r. należy przekazać do ZUS informację o dochodach osiągniętych z tytułu umowy o pracę i umowy o dzieło, gdyż obie umowy stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych.
Działalność objęta obowiązkiem ubezpieczeń społecznych
Na zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości wpływa przychód osiągany z tytułu wykonywania działalności podlegającej obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Za działalność podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym - popularnie określaną jako dodatkowa praca zarobkowa - uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej
działalności.
Jest to w szczególności:
- praca wykonywana w ramach stosunku pracy,
- praca nakładcza,
- pracy wykonywanej za granicą,
- pełnienia służby w tzw. służbach mundurowych (np. Wojsko Polskie, Policja, Państwowa Straż Pożarna),
- praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpraca przy wykonywaniu jednej z tych umów,
- praca wykonywana w ramach umowy o świadczenie usług (innej niż umowa zlecenie lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpraca przy wykonywaniu tej umowy,
- praca wykonywana na podstawie:
- umowy zlecenia,
- umowy agencyjnej,
- innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu,
- umowy o dzieło,
-jeżeli umowę taką emeryt lub rencista zawarł z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
- prowadzenie pozarolniczej działalności oraz współpraca przy jej wykonywaniu,
- praca wykonywana w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- odpłatne świadczenie pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz
- pobieranie stypendium sportowego,
- pobierania uposażenia przysługującego posłom i senatorom oraz posłom do Parlamentu Europejskiego
- pobierania wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.
Za przychód uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Należy podkreślić, iż przychody - osiągane przez uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy nie ukończyli 26 roku życia - z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, pozostają bez wpływu na zawieszenie lub zmniejszanie renty. Wynika to z faktu, iż osoby te nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania takiej umowy.
Zasady dotyczące zawieszalności stosuje się również do osób wyłączonych z ubezpieczenia społecznego w związku z posiadaniem ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz osób wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu. Natomiast zasad tych nie stosuje się do honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej.
Przychód wpływający na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń
Przychód osiągany przez emeryta lub rencistę z tytułu wykonywania określonej dodatkowej pracy przyjmowany jest w wysokości stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Szczególne zasady dotyczą ustalania przychodu osiąganego przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. W przypadku tych osób - zgodnie z art. 104 ust. 1a ustawy emerytalnej - przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne.
Przy ustalaniu, czy przychód wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń, obowiązuje generalna zasada, zgodnie z którą przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku) w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty.
Na zawieszenie lub zmniejszenie wysokości świadczeń wpływa także przychód osiągnięty za granicą.
Przychody, które nie podlegają rozliczeniu
Przychody uzyskane z innego tytułu niż zatrudnienie, służba lub inna praca zarobkowa albo pozarolnicza działalność pozostają bez wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie wysokości świadczeń.
Obowiązujące przepisy przewidują również takie okoliczności, które wyłączają niektóre przychody z rozliczania, mimo że zostały one uzyskane z wymienionych wyżej tytułów.
Które świadczenia podlegają zasadom zawieszalności, a które są wyłączone lub częściowo podlegają zawieszalności
W przypadku, gdy emeryt lub rencista osiąga przychód z tytułu działalności objętej obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi, zawieszeniu lub zmniejszeniu podlega:
- emerytura przysługująca osobie, która nie ukończyła powszechnego wieku emerytalnego,
- renta z tytułu niezdolności do pracy,
- renta rodzinna, do której uprawniona jest jedna osoba,
- część renty rodzinnej, do której uprawniona jest osoba osiągająca przychód,
- renta inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową, pobierającego świadczenie na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin oraz renta rodzinna po tym inwalidzie,
- renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, zaistniałym przed 1 stycznia 2003 r. wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub chorobą zawodową.
Nie wszystkie świadczenia wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych podlegają zawieszalności za cały okres ich pobierania.
Niezależnie od wysokości przychodu osiąganego przez osoby uprawnione do ich pobierania, zawieszeniu ani zmniejszeniu nie podlegają świadczenia:
- emerytów, którzy powszechny wiek emerytalny ukończyli przed podjęciem pracy zarobkowej lub przed przejściem na emeryturę,
- osób uprawnionych do renty: inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia i rent rodzinnych po tych inwalidach,
- osób uprawnionych do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową i renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową,
- osób, które osiągały przychód z tytułu pracy nie podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. samoistna, a więc nie wykonywana na rzecz pracodawcy, umowa o dzieło), bowiem przychody z takiej pracy pozostają bez wpływu na wysokość należnych świadczeń,
- osób, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez cały rok kalendarzowy emerytura lub
renta nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości zawieszenia świadczenia, bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku,
- osób, które mają ustalone prawo do emerytury i przez cały rozliczany rok kalendarzowy kontynuowały zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowali przed przejściem na emeryturę.
Natomiast częściowej zawieszalności podlegają świadczenia:
- emerytów, którzy powszechny wiek emerytalny ukończyli w ciągu roku kalendarzowego,
- osób, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez część roku emerytura lub renta nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości zawieszenia świadczenia, bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku,
- osób, które mają ustalone prawo do emerytury i przez część roku kontynuowały zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowali przed przejściem na emeryturę.
Szczególne zasady zawieszania lub zmniejszania świadczeń mają miejsce w przypadku tzw. świadczeń zbiegowych.
Obowiązki emerytów i rencistów oraz płatników składek
Ustawa emerytalna nakłada na emerytów i rencistów oraz płatników składek obowiązek zawiadomienia organu rentowego o podjęciu dodatkowej pracy zarobkowej i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu.
Osoby po raz pierwszy ubiegające się o emeryturę lub rentę informację taką umieszczają we wniosku o świadczenie.
Natomiast osoby podejmujące dodatkową pracę zarobkową, a już uprawnione do świadczeń, zobowiązane są do przesłania Oddziałowi ZUS stosownej informacji. Można tego dokonać na formularzu ZUS EROP (wcześniej był to druk ZUS Rw-73) lub też w inny sposób. Istotne jest, aby z zawiadomienia tego wynikało, od kiedy została podjęta dodatkowa praca zarobkowa i jaka jest wysokość przychodu.
Przekazanie ZUS-owi tego zawiadomienia ma bardzo istotne znaczenie dla późniejszego rozliczenia emerytury lub renty. Jego brak skutkuje rozliczeniem świadczenia i dochodzeniem zwrotu nienależnych świadczeń za okres 3 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zostanie wydana decyzja o rozliczeniu emerytury lub renty.
Natomiast powiadomienie Oddziału ZUS o podjęciu pracy i osiąganych zarobkach ogranicza możliwość dochodzenia zwrotu nienależnych świadczeń wyłącznie do jednego roku kalendarzowego poprzedzającego rok wydania decyzji o rozliczeniu świadczenia.
Z obowiązku tego nie zwalnia świadczeniobiorcy fakt, że ZUS został powiadomiony o powyższych okolicznościach przez płatnika składek.
Z art. 138 ust. 5 ustawy emerytalnej wynika jednoznacznie, że zwrot nienależnie pobranych świadczeń za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok wydania decyzji rozliczającej, dotyczy wyłącznie tych świadczeniobiorców, którzy powiadomili ZUS o osiąganiu przychodów.
Rozliczanie świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu osiąganych przychodówprócz zawiadomienia ZUS o dodatkowej pracy zarobkowej należy co roku - do końca lutego - dostarczyć do ZUS zaświadczenie (oświadczenie) o wysokości przychodu za ubiegły rok. Na tej podstawie ZUS ustali, czy wypłacał świadczenie w prawidłowej wysokości.
Jakie dokumenty są wymagane?
- zaświadczenie o wysokości przychodu od pracodawcy, zleceniodawcy lub innego płatnika składek, a w przypadku osoby pełniącej służbę - od właściwej jednostki organizacyjnej,
- w przypadku osób prowadzących działalność pozarolniczą - oświadczenie o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
- w przypadku osób osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą w państwie, z którym Rzeczpospolitą Polską łączy umowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, zaświadczenie o wysokości osiągniętego w ubiegłym roku kalendarzowym przychodu wystawione przez zagranicznego pracodawcę lub inny zagraniczny podmiot właściwy do wydania takiego zaświadczenia w myśl ustawodawstwa państwa, w którym osiągnięty został przychód,
- w przypadku osób osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą w państwie, z którym Rzeczpospolitej Polskiej nie łączy umowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych - oświadczenie o wysokości przychodu osiągniętego w ubiegłym roku kalendarzowym.
Gdzie i w jaki sposób złożyć dokumenty?
Dokumenty można złożyć:
- osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS,
- za pośrednictwem: operatora pocztowego, płatnika składek, polskiego urzędu konsularnego.
Jak i kiedy ZUS załatwi sprawę?
Rozliczenia dokonuje organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej lub jednostka organizacyjna Zakładu wyznaczona przez Prezesa ZUS.
Po analizie dokumentacji oraz ewentualnym przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydaje decyzję.
W przypadku, gdy emeryt lub rencista osiąga przychód w kwocie:
- niższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to świadczenie wypłaca się w przysługującej wysokości
- przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie wyższego jednak niż 130% tego wynagrodzenia, świadczenie będzie wypłacane w zmniejszonej wysokości;
kwota zmniejszenia nie może być wyższa od kwoty maksymalnego zmniejszenia, określona w ustawie emerytalnej jako:
-24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - w przypadku emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z uwzględnieniem waloryzacji
-18% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji emerytur i rent w 1998 r. - w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z uwzględnieniem waloryzacji
-20,4% wskazanej wyżej kwoty bazowej - w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna
osoba (jeżeli jedna z kilku osób uprawnionych do renty rodzinnej osiąga przychód skutkujący zmniejszeniem świadczenia, przysługująca jej część renty podlega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia proporcjonalnie do liczby uprawnionych osób)
- przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie będzie podlegało zawieszeniu.
Czy można się odwołać?
Od decyzji przysługuje odwołanie, które należy wnieść pisemnie lub ustnie do protokołu, za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.
Kwoty graniczne dla przychodów w 2018 r.
Miesięczne i roczne kwoty przychodu powodujące zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytalno-rentowych ogłaszane są w komunikatach przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dla przychodów osiąganych w ubiegłym roku wynosiły w poszczególnych okresach:
70% |
130% |
|
Obowiązuje w okresie |
kwoty przeciętnego miesięcznego |
kwoty przeciętnego miesięcznego |
wynagrodzenia |
wynagrodzenia |
|
01.01.2018 - 28.02.2018 |
2979,00 zł |
5532,30 zł |
01.03.2018 - 31.05.2018 |
3161,70 zł |
5871,70 zł |
01.06.2018 - 31.08.2018 |
3236,00 zł |
6009,70 zł |
01.09.2018 - 30.11.2018 |
3164,80 zł |
5877,40 zł |
01.12.2018 - 31.12.2018 |
3206,20 zł |
5954,30 zł |
Rocznie |
37 851,70 zł |
70 295,30 zł |
Ważne! Niezależnie od wysokości osiągniętego przychodu należy o nim poinformować ZUS. Nawet gdy jego kwota jest bardzo niska i nie przekracza ww. wartości. Przepisy bowiem nie zwalniają z obowiązku informacyjnego, istniejącego w każdym przypadku uzyskania przychodów z działalności zarobkowej, która rodzi obowiązek lub dobrowolność ubezpieczeń społecznych.
Na podstawie materiałów z ZUS
Ewa Iwan
link dzięki kol. Albinowi Piątkowskiemu